07.04.2022, 11:30

Ramazan Pidesi, Paskalya Çöreği, Matza...

Üç büyük dinin en önemli bayramları uzun zamandır ilk kez aynı ayın içinde buluştu. Ramazan, Paskalya ve Hamursuz bu yıl Nisan'da kutlanıyor.

İlginçtir, hemen tüm dinlerde uzun oruç dönemleri genellikle şenlikli kutlamalarla başlıyor veya bitiyor. Hıristiyanların Karnaval kutlamaları Paskalya ile sonlanacak büyük oruçtan önce herkesin yiyip içip eğlenceye doyduğu bir kutlama özelliği taşırken Müslümanlar ise hem bir ay süreyle iftarda Ramazan'ın keyfini sürüyor hem de orucun sonunu Ramazan Bayramı ile katmerlenmiş biçimde kutluyor.

Bu yıl 1 Nisan'da başlayıp 1 Mayıs'ta sona erecek Ramazan'ın hemen ardından Ramazan Bayramı gelecek. Çocuklara şeker hediye etme geleneği sayesinde hafızalarımıza Şeker Bayramı olarak da yerleşen Ramazan Bayramı'nın en görkemli kutlanmaları tarihçilere bakılırsa 1900'lerin sonunda genellikle büyük şehirlerde yaşanmış. En şatafatlı eğlencelerin merkezi ise İstanbul Şehzadebaşı'nda Direklerarası semtiymiş. Ramazan süresince düzenlenen Karagöz, kukla, meddah gösterilerinde toplumun her kesimi buluşur, birlikte ağız tadıyla bayram kutlarmış. Artık kimsede ağız tadı kalmadı, yoksullaşan geniş kitleler iftar çadırlarında karın doyurmaya çalışıyor...

Yıllar önce çalıştığım Grup 7 İletişim'in her sene farklı bir tema çerçevesinde yayınladığı;  bu topraklarda yaşayan Türk, Rum, Ermeni, Çerkes gibi farklı kültürler ve kimlikleri konu alan yılbaşı ajandalarından birinde İstanbul beyefendilerinden Suat Erdener İstanbul'un eski Ramazanlarını şöyle anlatıyordu:

''Ramazan ayı, İstanbul'un en güzel günleriydi. Özellikle çocuklar için. En başta Fatih, Vezneciler, Şehzadebaşı gelirdi sonra Kadırga, Karagümrük, Şehremini. Süslenmiş at arabalarıyla gezintiler yapılır, aileler birlikte Karagöz seyretmeye koşardı. Kukla gösterileri, ip cambazları, hokkabazlar olurdu.Çadır tiyatrolarında İsmail Dümbüllü ve Naşit'in tiyatroları en iyileriydi. Kantolar ve danslar olurdu''. Fantastik bir dünyadan bahsediyordu Erdener, sanki hiç varolmamış masal gibi bir dünya.

Neyse ki Ramazan'a özgü lezzetlerden bugün hala yaşayan Ramazan pidesi ve güllaç gibi tatlar var! Ramazan pidesinin neden sadece bir ay çıktığını merak edenler için şöyle bir not ekleyelim; Rivayete göre 17. yüzyılda fırınlar Ramazan'da özel bir hamurkar ile özel pişirici tutarmış. Hamurkarlar yalnızca Ramazan ayında çalışırlarmış. Özellikle Kastamonu, Safranbolu, Karabük ve Trabzonlu ustaların elinden çıkan pidelerin tadına doyum olmazmış. Ramazan pidesinin bu maharetli ustaların çalışma takvimine göre yılda sadece bir ay çıkması zaman içinde yerleşik bir kural olmuş.

***

Gelelim Nisan ayının ikinci önemli dini bayramı olan Paskalya'ya. Hristiyanlıktaki en eski ve en önemli bayram olan Paskalya  bu sene 17-24 Nisan'da kutlanıyor. Paskalya'da esasen İsa'nın çarmıha gerildikten sonraki üçüncü günde dirilişi kutlanıyor. Doğu ve Batı kiliseleri arasında farklılıklar söz konusu ancak Paskalya dönemi yaklaşık olarak mart sonundan nisan sonuna kadar olan dönemi kapsıyor. Sert kuralların olduğu bir dönem aynı zamanda Paskalya. Örneğin Rumlar İsa'nın çarmıhta can verdiği Cuma günü perhize giriyor; et ve hayvansal hiç bir gıda tüketmiyor. Cumartesi gecesine dek yas tutuluyor. Cumartesi gecesi cemaat kiliselere gidiyor. Rum ve Rus Ortodoks Kiliselerinde gece ayinlerinden önce kilise dışında bir ayin alayı düzenleniyor. Alay kiliseden çıkarken hiç ışık yakılmıyor; dönüşte ise, İsa'nın dirilişini simgelemek için yüzlerce mum yakılıyor.Gece yarısından sonra eve dönülüyor ve kırmızı yumurta tokuşturuluyor. Paskalya, pazar günü tüm aileyi sofrada buluşturuyor. Saç örgüsü biçiminde yapılan Paskalya çöreği ise o gün sofranın baş tacı kabul ediliyor. Ne mutlu ki, İstanbul'un bazı semtlerinde, özellikle Kurtuluş ve Şişli'de çok leziz Paskalya çöreği yapan pastaneler hala mevcut.

***

Pesah ya da Hamursuz Bayramı ise 2022'de 15-23 Nisan'da kutlanacak. Mısır’da kölelikten kurtarılan Antik İsraillilerin göç hikâyesini anan bir bayram olan Pesah'ın sözlük karşılığı 'üzerinden geçmek, atlamak'. Yahudi bayramları arasında en çok kutlanan bayramlardan biri olan Pesah, İsrailoğullarının Mısır'da esaretten kurtulmaları anısına kutlanıyor. Mısır'dan çıkarken hazırladıkları hamurun mayalanmasına vakit kalmadığı için yolda 'hamursuz' diye anılan mayasız ekmek yemek zorunda kalıyorlar. Pesah'ta Musevilerin 'Matza' yani hamursuz yeme geleneği de bu olaya dayanıyor. Matza, sadece su ve unla yapılan mayasız ekmek. Pişirilirken devamlı karıştırılıp, kabarması engelleniyor. Yaklaşık sekiz gün boyunca evlerde mayalı yiyecekler kesinlikle tüketilmiyor.

Savaşlara, ayrışmalara, kutuplaşmalara inat;

Nisan'da kutlayacağımız tüm bayramların inanan inanmayan herkese iyilik ve dayanışma getirmesi; sofralardan.Ramazan pidesi, Paskalya çöreği ve Matza'nın eksik olmaması dileğiyle...

Ramazan Pidesi,

Paskalya Çöreği,

Matza...

Yorumlar (0)
12
parçalı az bulutlu
banner17
Günün Karikatürü Tümü
Günün Anketi Tümü
Bergama İl Olmalı mı?
Bergama İl Olmalı mı?
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 34 89
2. Fenerbahçe 34 81
3. Samsunspor 34 60
4. Beşiktaş 34 59
5. Başakşehir 34 54
6. Eyüpspor 35 50
7. Trabzonspor 34 47
8. Göztepe 34 47
9. Kasımpaşa 34 46
10. Konyaspor 34 46
11. Kayserispor 34 44
12. Antalyaspor 34 44
13. Gaziantep FK 34 43
14. Rizespor 34 43
15. Alanyaspor 34 39
16. Bodrum FK 34 36
17. Sivasspor 35 35
18. Hatayspor 34 23
19. A.Demirspor 34 -2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 38 72
2. Gençlerbirliği 38 68
3. Karagümrük 38 66
4. İstanbulspor 38 64
5. Bandırmaspor 38 64
6. Erzurumspor 38 64
7. Boluspor 38 61
8. Iğdır FK 38 58
9. Amed Sportif 38 57
10. Ahlatçı Çorum FK 38 54
11. Ümraniye 38 53
12. Esenler Erokspor 38 52
13. Sakaryaspor 38 51
14. Keçiörengücü 38 51
15. Manisa FK 38 48
16. Pendikspor 38 48
17. Ankaragücü 38 48
18. Şanlıurfaspor 38 40
19. Adanaspor 38 30
20. Yeni Malatyaspor 38 -21
Takımlar O P
1. Liverpool 37 83
2. Arsenal 37 71
3. M.City 37 68
4. Newcastle 37 66
5. Chelsea 37 66
6. Aston Villa 37 66
7. N. Forest 37 65
8. Brighton 37 58
9. Brentford 37 55
10. Fulham 37 54
11. Bournemouth 37 53
12. C.Palace 37 52
13. Everton 37 45
14. Wolves 37 41
15. West Ham United 37 40
16. M. United 37 39
17. Tottenham 37 38
18. Leicester City 37 25
19. Ipswich Town 37 22
20. Southampton 37 12
Takımlar O P
1. Barcelona 37 85
2. Real Madrid 37 81
3. Atletico Madrid 37 73
4. Athletic Bilbao 37 70
5. Villarreal 37 67
6. Real Betis 37 59
7. Celta Vigo 37 52
8. Rayo Vallecano 37 51
9. Osasuna 37 51
10. Mallorca 37 47
11. Real Sociedad 37 46
12. Valencia 37 45
13. Getafe 37 42
14. Alaves 37 41
15. Girona 37 41
16. Sevilla 37 41
17. Espanyol 37 39
18. Leganes 37 37
19. Las Palmas 37 32
20. Real Valladolid 37 16

Gelişmelerden Haberdar Olun

@