02.12.2020, 18:47

Zeus Sunağı

Zeus Sunağı Topraklarına Geri Dönebilir!

Öğrenilmiş çaresizliğin bir yöntem olarak benimsendiği ülkemizde Zeus Sunağı'nın ait olduğu topraklara geri getirilemeyeceği düşünülmüştür yıllarca. Zeus Sunağı sadece Zeus için değil tüm tanrılar ve hatta tüm insanlık için inşa edilen bir tapınaktır. Zeus sunağının olduğu yerde bulunan çam ağaçları adeta rüzgarla geri dönmesi için haber salmaktadır ait olmadığı yere.

Zeus Sunağı’nın Bergama’dan Almanya’ya yasal olmayan yollarla gizlice götürülmesi ve 1870’lerden sonra Almanlarca keşfedilmesi Türk ve Alman kaynaklarında farklı terminolojilerin geliştirilmesini de beraberinde getirmiştir.

Zeus Sunağı ile ilgili Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Ali Sönmez sunağın o dönemdeki yasal olarak götürüldüğü iddiasını kitabında çürütmektedir. Almanların “Sultanın izniyle götürdük” savunmasına karşılık 1869 ile 1878 yılları arasında 9 yıl boyunca Humann’ın kaçak kazı yaptığı bu kitapla belgelenmektedir.

Bu çalışma, Bergama Zeus Sunağı’nın 19. yüzyılın ikinci yarısında Türkiye’den Berlin’e nasıl götürüldüğünü bilimsel verilerle ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Batı Anadolu’daki antik kentlerden çıkartılan eserler, ciddi bir yasal prosedüre dayandırılmaksızın, kazıları yapan ülkelerin müzelerine taşınmıştır.

Sunak, 19. yüzyılın ikinci yarısında, yoğunluklu olarak 1870’li ve 1880’li yıllarda Alman arkeologlar, araştırmacılar, konsoloslar aracılığıyla aşama aşama sandıklarla Bergama-Çandarlı-İzmir güzergâhıyla Berlin Müzesine intikal ettirilmiştir.

OSMANLI ARŞİV BELGELERİ IŞIĞINDA BERGAMA ZEUS SUNAĞI’NIN BERLİN’E GÖTÜRÜLÜŞÜ HAKKINDAKİ ARAŞTIRMAYI BULACAKSINIZ KİTAPTA.

Yitik Miras Zeus Sunağı kitabının yazarı, Asar-Atika politikasına rağmen nasıl götürüldüğüne dair tarihsel, arkelolojik ve hukuksal sorulara cevaplar aramaktadır. Kitap ekim 2020 'de ideal yayınlarından yayımlanmıştır.

Zeus Sunağı‘nın nasıl ya da kimin tarafından kaçırıldığı önemli olmakla, bunun altında yatan sebepler daha da önemlidir. Zeus Sunağıyla birlikte, 18. ve 19. yüzyıllarda Anadolu’da bulunan pek çok tarihi eser batılılar tarafından kaçırılmıştır. 19. Yüzyılda Avrupa’ya hakim olmaya başlayan siyasi ve ekonomik sömürgecilik ve yayılmacılık politikalarıyla birlikte, Avrupa uygarlığının temeli kabul edilen eski uygarlıklara ait eserlerin aranması, Anadolu coğrafyasının söz konusu antik kentler ve tarihi eserler yönünden oldukça zengin olması gibi etkenler belirleyici ana sebep olarak değerlendirilmelidir.

Doç. Dr. Sönmez arşiv belgelerine bakarak bu satın almaları şöyle yorumlamaktadır: “Almanya açısından bu isteklerini elde etmesini sağlayacak şartlar 1878 senesine gelindiğinde oluşmaya başladı. O nedenle izin de bu tarihte verildi. Balkanlar’da birçok isyanla boğuşan, Rusya’ya karşı 1877-1878 (93 Harbi) savaşını kaybeden ve ekonomik olarak büyük sorunlar yaşayan Osmanlı Devleti bu tarihlerde, Almanya’nın iktisadi, siyasi, askeri ve kültürel nüfuz alanına girmeye başlamıştı.”

1869 yılında bugünkü Eski Eserler Kanunu‘nun temelleri o dönemde atılmış. Ancak bu yasa yabancıların Osmanlı topraklarında bulunan tarihi eserleri almalarını tamamen engellememiş, 6. maddede yer alan padişahın özel izniyle kısmen mümkün hale getirilmiştir.

Çıkarılan bu kanunun eksiklerinin bulunması, 1874 yılında Müze-i Hümayun’un (bugünkü İstanbul Arkeoloji Müzeleri) müdürü Alman Dr. Phillip Anton Dethier’in yeni bir yasa hazırlatması sonucunu doğurmuş. “Asar-ı Antika Nizamnamesi” ile henüz keşfedilmemiş eserlerin mülkiyetinin devlete ait olduğu belirtilmiş ve kazılar sonucunda elde edilen eserlerin üçte birinin kazı yapana, üçte birinin arazi sahibine, üçte birinin ise devlete ait olacağı belirtilmiştir.

İlber Ortaylı’nın Osmanlı İmparatorluğu’nda Alman Nüfuzu adlı eserindeki değerlendirmesi de önemlidir.

“Alman yayılmasının hedeflerini saptamak ve bu coğrafi yayılma alanını araştırmak için, Alman doğubilimcileri 19. yüzyılın ikinci yarısında hızla örgütlendi ve yoğun bir araştırma faaliyetine başlayarak kültürel zenginliklerin yağmasına giriştiler.Türklerin cehaletinden dolayı verildiği söylenen, gerçekte şantaj ve baskı yoluyla zorla alınan Bergama Zeus Sunağı ile sembolleşen bu yağmacılık hareketi, doğu bilimcilerin topladığı cemiyetler ve 1908’den sonra yoğun olarak faaliyette bulunan siyasi nitelikli Deutsche Vorderasien Komitee/Alman Önasya Komitesi tarafından yönetiliyordu.”

1938 yılında Adolf Hitler Nazi Almanya’sının gücünü tüm dünyaya göstermek amaçlı bir propaganda alanı yapıyor ve bu alanda yer alan Zeppelinfeld stadı Zeus tapınağından esinlenilerek tasarlandığı düşünülmektedir.

Soğuk Savaş sürecinin sonunda Alman birliğini sağlayan antlaşma 31 Ağustos 1990’da imzalandı. Antlaşmanın 35. Maddesi, arkeolojik tarihi eserlerin ve koleksiyonların yönetimini, bir zamanlar Prusya’ya bağlı olan ve daha sonra Doğu ve Batı olarak bölünen Alman devletlerine, Foundation of PrusianCultural Property/Stiftung Preubisher Kulturbesitz kurumuna veriyordu.

Zeus Sunağı ve diğer eserlerin bulunmasına yönelik alınan kazı izinlerini amacını aşarak kullanan Alman arkeologlar, kazılar sonucunda bulunan eserlerin niteliği ve niceliği ile ilgili bilgileri Osmanlı makamlarından gizlemişlerdir. Almanların bu eserlere gösterdikleri yoğun ilgi ve ülkelerine götürmek için kullandıkları yöntemler, Türk yetkililerin kararlarında belirleyici olmuştur. Türkiye’nin arkeolojik kazılardan çıkan eserleri, ortaya çıkaracak, antikaların Dersaadet’e nakli külfet ve masarifi mucib olacağı şeklinde naklini sağlayacak ve çağdaş anlamda müzelerde sergileyecek bilgi donanımına ve yeterli teknolojiye sahip olmadıkları gözden uzak tutulmamalıdır. Bütün insanlığın ortak mirası olarak kabul edilen evrensel değerlere sahip kültürel ve doğal varlıklarını dünyaya tanıtmak, toplumda söz konusu.

Evrensel mirasa sahip çıkacak bilinci oluşturmak ve çeşitli sebeplerle bozulan, yok olan kültürel ve doğal değerlerin yaşatılması için gerekli işbirliğini sağlamak amacıyla UNESCO’nun 17 Ekim – 21 Kasım 1972 tarihleri arasında Paris’te toplanan 17. Genel Konferansı kapsamında, 16 Kasım 1972 tarihinde Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme kabul edilmiştir. 14.04.1982 tarih ve 2658 sayılı Kanunla katılmamız uygun bulunan bu Sözleşme, 23.05.1982 tarih ve 8/4788 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla onaylanarak 14.02.1983 tarih ve 17959 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanmıştır. Zeus Sunağı ile ilgili geliştirilecek politikalar bu kapsamda değerlendirilmelidir.

Yitik Miras Zeus Sunağı kitabı Avrupa'nın kıskacında Asar- Atika politikasını irdelemekte ve Anıtın bir zamanlar kendi ışık ve ortamında en etkileyici haliyle yükseldiği günlere dikkat çekmektedir.

Yorumlar (0)
17
parçalı bulutlu
banner17
Günün Karikatürü Tümü
Günün Anketi Tümü
Bergama İl Olmalı mı?
Bergama İl Olmalı mı?
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 30 81
2. Fenerbahçe 30 79
3. Trabzonspor 30 49
4. Beşiktaş 30 46
5. Kasımpasa 30 43
6. Başakşehir 30 42
7. Rizespor 30 42
8. Antalyaspor 30 41
9. A.Demirspor 30 39
10. Alanyaspor 30 39
11. Sivasspor 30 38
12. Samsunspor 30 36
13. Kayserispor 30 36
14. Ankaragücü 30 33
15. Hatayspor 30 33
16. Konyaspor 30 33
17. Gaziantep FK 30 31
18. Karagümrük 30 30
19. Pendikspor 30 29
20. İstanbulspor 30 13
Takımlar O P
1. Eyüpspor 27 64
2. Göztepe 27 56
3. Sakaryaspor 27 47
4. Ahlatçı Çorum FK 27 45
5. Kocaelispor 27 45
6. Bodrumspor 27 44
7. Boluspor 27 43
8. Bandırmaspor 27 41
9. Gençlerbirliği 27 40
10. Erzurumspor 27 37
11. Ümraniye 27 33
12. Keçiörengücü 27 32
13. Manisa FK 27 31
14. Şanlıurfaspor 27 27
15. Tuzlaspor 27 27
16. Adanaspor 27 27
17. Altay 27 15
18. Giresunspor 27 7
Takımlar O P
1. Arsenal 28 64
2. Liverpool 28 64
3. M.City 28 63
4. Aston Villa 29 56
5. Tottenham 28 53
6. M. United 28 47
7. West Ham United 29 44
8. Brighton 28 42
9. Wolves 28 41
10. Newcastle 28 40
11. Chelsea 27 39
12. Fulham 29 38
13. Bournemouth 28 35
14. Crystal Palace 28 29
15. Brentford 29 26
16. Everton 28 25
17. Luton Town 29 22
18. Nottingham Forest 29 21
19. Burnley 29 17
20. Sheffield United 28 14
Takımlar O P
1. Real Madrid 29 72
2. Barcelona 29 64
3. Girona 29 62
4. Athletic Bilbao 29 56
5. Atletico Madrid 29 55
6. Real Sociedad 29 46
7. Real Betis 29 42
8. Valencia 28 40
9. Villarreal 29 38
10. Getafe 29 38
11. Las Palmas 29 37
12. Osasuna 29 36
13. Deportivo Alaves 29 32
14. Mallorca 29 30
15. Rayo Vallecano 29 29
16. Sevilla 29 28
17. Celta Vigo 29 27
18. Cadiz 29 22
19. Granada 28 14
20. Almeria 29 13

Gelişmelerden Haberdar Olun

@