02.12.2020, 18:47

Zeus Sunağı

Zeus Sunağı Topraklarına Geri Dönebilir!

Öğrenilmiş çaresizliğin bir yöntem olarak benimsendiği ülkemizde Zeus Sunağı'nın ait olduğu topraklara geri getirilemeyeceği düşünülmüştür yıllarca. Zeus Sunağı sadece Zeus için değil tüm tanrılar ve hatta tüm insanlık için inşa edilen bir tapınaktır. Zeus sunağının olduğu yerde bulunan çam ağaçları adeta rüzgarla geri dönmesi için haber salmaktadır ait olmadığı yere.

Zeus Sunağı’nın Bergama’dan Almanya’ya yasal olmayan yollarla gizlice götürülmesi ve 1870’lerden sonra Almanlarca keşfedilmesi Türk ve Alman kaynaklarında farklı terminolojilerin geliştirilmesini de beraberinde getirmiştir.

Zeus Sunağı ile ilgili Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Ali Sönmez sunağın o dönemdeki yasal olarak götürüldüğü iddiasını kitabında çürütmektedir. Almanların “Sultanın izniyle götürdük” savunmasına karşılık 1869 ile 1878 yılları arasında 9 yıl boyunca Humann’ın kaçak kazı yaptığı bu kitapla belgelenmektedir.

Bu çalışma, Bergama Zeus Sunağı’nın 19. yüzyılın ikinci yarısında Türkiye’den Berlin’e nasıl götürüldüğünü bilimsel verilerle ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Batı Anadolu’daki antik kentlerden çıkartılan eserler, ciddi bir yasal prosedüre dayandırılmaksızın, kazıları yapan ülkelerin müzelerine taşınmıştır.

Sunak, 19. yüzyılın ikinci yarısında, yoğunluklu olarak 1870’li ve 1880’li yıllarda Alman arkeologlar, araştırmacılar, konsoloslar aracılığıyla aşama aşama sandıklarla Bergama-Çandarlı-İzmir güzergâhıyla Berlin Müzesine intikal ettirilmiştir.

OSMANLI ARŞİV BELGELERİ IŞIĞINDA BERGAMA ZEUS SUNAĞI’NIN BERLİN’E GÖTÜRÜLÜŞÜ HAKKINDAKİ ARAŞTIRMAYI BULACAKSINIZ KİTAPTA.

Yitik Miras Zeus Sunağı kitabının yazarı, Asar-Atika politikasına rağmen nasıl götürüldüğüne dair tarihsel, arkelolojik ve hukuksal sorulara cevaplar aramaktadır. Kitap ekim 2020 'de ideal yayınlarından yayımlanmıştır.

Zeus Sunağı‘nın nasıl ya da kimin tarafından kaçırıldığı önemli olmakla, bunun altında yatan sebepler daha da önemlidir. Zeus Sunağıyla birlikte, 18. ve 19. yüzyıllarda Anadolu’da bulunan pek çok tarihi eser batılılar tarafından kaçırılmıştır. 19. Yüzyılda Avrupa’ya hakim olmaya başlayan siyasi ve ekonomik sömürgecilik ve yayılmacılık politikalarıyla birlikte, Avrupa uygarlığının temeli kabul edilen eski uygarlıklara ait eserlerin aranması, Anadolu coğrafyasının söz konusu antik kentler ve tarihi eserler yönünden oldukça zengin olması gibi etkenler belirleyici ana sebep olarak değerlendirilmelidir.

Doç. Dr. Sönmez arşiv belgelerine bakarak bu satın almaları şöyle yorumlamaktadır: “Almanya açısından bu isteklerini elde etmesini sağlayacak şartlar 1878 senesine gelindiğinde oluşmaya başladı. O nedenle izin de bu tarihte verildi. Balkanlar’da birçok isyanla boğuşan, Rusya’ya karşı 1877-1878 (93 Harbi) savaşını kaybeden ve ekonomik olarak büyük sorunlar yaşayan Osmanlı Devleti bu tarihlerde, Almanya’nın iktisadi, siyasi, askeri ve kültürel nüfuz alanına girmeye başlamıştı.”

1869 yılında bugünkü Eski Eserler Kanunu‘nun temelleri o dönemde atılmış. Ancak bu yasa yabancıların Osmanlı topraklarında bulunan tarihi eserleri almalarını tamamen engellememiş, 6. maddede yer alan padişahın özel izniyle kısmen mümkün hale getirilmiştir.

Çıkarılan bu kanunun eksiklerinin bulunması, 1874 yılında Müze-i Hümayun’un (bugünkü İstanbul Arkeoloji Müzeleri) müdürü Alman Dr. Phillip Anton Dethier’in yeni bir yasa hazırlatması sonucunu doğurmuş. “Asar-ı Antika Nizamnamesi” ile henüz keşfedilmemiş eserlerin mülkiyetinin devlete ait olduğu belirtilmiş ve kazılar sonucunda elde edilen eserlerin üçte birinin kazı yapana, üçte birinin arazi sahibine, üçte birinin ise devlete ait olacağı belirtilmiştir.

İlber Ortaylı’nın Osmanlı İmparatorluğu’nda Alman Nüfuzu adlı eserindeki değerlendirmesi de önemlidir.

“Alman yayılmasının hedeflerini saptamak ve bu coğrafi yayılma alanını araştırmak için, Alman doğubilimcileri 19. yüzyılın ikinci yarısında hızla örgütlendi ve yoğun bir araştırma faaliyetine başlayarak kültürel zenginliklerin yağmasına giriştiler.Türklerin cehaletinden dolayı verildiği söylenen, gerçekte şantaj ve baskı yoluyla zorla alınan Bergama Zeus Sunağı ile sembolleşen bu yağmacılık hareketi, doğu bilimcilerin topladığı cemiyetler ve 1908’den sonra yoğun olarak faaliyette bulunan siyasi nitelikli Deutsche Vorderasien Komitee/Alman Önasya Komitesi tarafından yönetiliyordu.”

1938 yılında Adolf Hitler Nazi Almanya’sının gücünü tüm dünyaya göstermek amaçlı bir propaganda alanı yapıyor ve bu alanda yer alan Zeppelinfeld stadı Zeus tapınağından esinlenilerek tasarlandığı düşünülmektedir.

Soğuk Savaş sürecinin sonunda Alman birliğini sağlayan antlaşma 31 Ağustos 1990’da imzalandı. Antlaşmanın 35. Maddesi, arkeolojik tarihi eserlerin ve koleksiyonların yönetimini, bir zamanlar Prusya’ya bağlı olan ve daha sonra Doğu ve Batı olarak bölünen Alman devletlerine, Foundation of PrusianCultural Property/Stiftung Preubisher Kulturbesitz kurumuna veriyordu.

Zeus Sunağı ve diğer eserlerin bulunmasına yönelik alınan kazı izinlerini amacını aşarak kullanan Alman arkeologlar, kazılar sonucunda bulunan eserlerin niteliği ve niceliği ile ilgili bilgileri Osmanlı makamlarından gizlemişlerdir. Almanların bu eserlere gösterdikleri yoğun ilgi ve ülkelerine götürmek için kullandıkları yöntemler, Türk yetkililerin kararlarında belirleyici olmuştur. Türkiye’nin arkeolojik kazılardan çıkan eserleri, ortaya çıkaracak, antikaların Dersaadet’e nakli külfet ve masarifi mucib olacağı şeklinde naklini sağlayacak ve çağdaş anlamda müzelerde sergileyecek bilgi donanımına ve yeterli teknolojiye sahip olmadıkları gözden uzak tutulmamalıdır. Bütün insanlığın ortak mirası olarak kabul edilen evrensel değerlere sahip kültürel ve doğal varlıklarını dünyaya tanıtmak, toplumda söz konusu.

Evrensel mirasa sahip çıkacak bilinci oluşturmak ve çeşitli sebeplerle bozulan, yok olan kültürel ve doğal değerlerin yaşatılması için gerekli işbirliğini sağlamak amacıyla UNESCO’nun 17 Ekim – 21 Kasım 1972 tarihleri arasında Paris’te toplanan 17. Genel Konferansı kapsamında, 16 Kasım 1972 tarihinde Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme kabul edilmiştir. 14.04.1982 tarih ve 2658 sayılı Kanunla katılmamız uygun bulunan bu Sözleşme, 23.05.1982 tarih ve 8/4788 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla onaylanarak 14.02.1983 tarih ve 17959 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanmıştır. Zeus Sunağı ile ilgili geliştirilecek politikalar bu kapsamda değerlendirilmelidir.

Yitik Miras Zeus Sunağı kitabı Avrupa'nın kıskacında Asar- Atika politikasını irdelemekte ve Anıtın bir zamanlar kendi ışık ve ortamında en etkileyici haliyle yükseldiği günlere dikkat çekmektedir.

Yorumlar (0)
12
parçalı az bulutlu
banner17
Günün Karikatürü Tümü
Günün Anketi Tümü
Bergama İl Olmalı mı?
Bergama İl Olmalı mı?
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 21 57
2. Fenerbahçe 22 54
3. Samsunspor 22 43
4. Eyüpspor 22 39
5. Göztepe 22 35
6. Beşiktaş 21 35
7. Başakşehir 22 33
8. Kasımpaşa 22 31
9. Trabzonspor 21 29
10. Alanyaspor 22 28
11. Rizespor 22 27
12. Gaziantep FK 21 26
13. Antalyaspor 22 26
14. Konyaspor 22 24
15. Sivasspor 22 23
16. Kayserispor 21 20
17. Bodrum FK 22 17
18. Hatayspor 22 10
19. A.Demirspor 21 5
Takımlar O P
1. Kocaelispor 24 51
2. Karagümrük 23 42
3. Erzurumspor 23 40
4. Ahlatçı Çorum FK 24 38
5. Gençlerbirliği 23 37
6. Bandırmaspor 23 37
7. İstanbulspor 23 36
8. Keçiörengücü 23 34
9. Boluspor 23 33
10. Pendikspor 23 33
11. Ümraniye 23 32
12. Esenler Erokspor 23 31
13. Amed Sportif 23 31
14. Ankaragücü 23 30
15. Sakaryaspor 23 30
16. Manisa FK 24 30
17. Igdir FK 23 29
18. Şanlıurfaspor 23 28
19. Adanaspor 23 19
20. Yeni Malatyaspor 24 -21
Takımlar O P
1. Liverpool 23 56
2. Arsenal 24 50
3. Nottingham Forest 24 47
4. Chelsea 24 43
5. M.City 24 41
6. Newcastle 24 41
7. Bournemouth 24 40
8. Aston Villa 24 37
9. Fulham 24 36
10. Brighton 24 34
11. Brentford 24 31
12. Crystal Palace 24 30
13. M. United 24 29
14. Tottenham 24 27
15. West Ham United 24 27
16. Everton 23 26
17. Wolves 24 19
18. Leicester City 24 17
19. Ipswich Town 24 16
20. Southampton 24 9
Takımlar O P
1. Real Madrid 23 50
2. Atletico Madrid 23 49
3. Barcelona 23 48
4. Athletic Bilbao 23 44
5. Villarreal 23 40
6. Rayo Vallecano 23 35
7. Real Sociedad 23 31
8. Girona 23 31
9. Osasuna 23 31
10. Mallorca 23 31
11. Real Betis 23 29
12. Celta Vigo 23 28
13. Sevilla 23 28
14. Getafe 23 27
15. Las Palmas 23 23
16. Espanyol 23 23
17. Leganes 23 23
18. Valencia 23 22
19. Deportivo Alaves 23 21
20. Real Valladolid 23 15

Gelişmelerden Haberdar Olun

@