Yemeklerden dizelere

Şair Dilek Özkan, ‘Birkaç Porsiyon Hayat’ adlı şiir kitabı için, “İnsana ve hayata bir tencereden, kepçeden, bıçaktan da bakılabilir” diyerek yemeklerden dizeler oluşturuyor. Röportaj: Neslihan Perşembe “Sultan Kebabı”, “Aşure”,...

14 Ağustos 2019, 23:26 Neslihan Perşembe
Yemeklerden dizelere

Şair Dilek Özkan, ‘Birkaç Porsiyon Hayat’ adlı şiir kitabı için, “İnsana ve hayata bir tencereden, kepçeden, bıçaktan da bakılabilir” diyerek yemeklerden dizeler oluşturuyor.

Röportaj: Neslihan Perşembe

“Sultan Kebabı”, “Aşure”, “Analı Kızlı”, “Meyhane Pilavı”, “Türlü”, “İmam Bayıldı”, “Fasulye”, “Kısır”, “Kadınbudu”, “Mücver”, “Kalburabastı” gibi adların bir yemek kitabında olduğunu düşünürsünüz değil mi? Oysaki bu adlar bir şiir kitabında yer alıyor. İzmir’de yaşayan şair Dilek Özkan, ikinci şiir kitabı ‘Birkaç Porsiyon Hayat’ta, yemeklerden yola çıkarak insanı, toplumu, dünyayı, hayatı samimi, yaratıcı imgelerle anlatıyor. Böyle deneysel şiirlerin, bir kitabın bütününü oluşturmasının da ilk olduğunu belirterek, “İnsana ve hayata bir tencereden, kepçeden, çataldan, bıçaktan da bakılabilir” diyor. İlk kitabı öncesinde şiirleri birçok dergide yayınlanan, yayınlanmakta olan Dilek Özkan ile Kaos Çocuk Parkı Yayınları tarafından yayınlanan ikinci şiir kitabı ‘Birkaç Porsiyon Hayat’ üzerine konuştuk.

“...hadi biraz uyumlu... uyumsuz olsun biraz/yaşamak biraz da böyle değil mi zaten/bir hayır duasıyla kurtulur belki her şey/dağıtalım süslü aşureyi dağa, taşa, kurda, kuşa...” dizeleriyle biten ‘Aşure’ şiirinizde İzmir’in renkli bir mahallesinden yola çıkarak kadını, erkeğiyle toplumumuzdaki farklı insanları anlatıyorsunuz. Tıpkı farklı malzemelerin katıldığı bir aşure gibi. Bu aynı zamanda bir dayanışma değil mi?

Evet aşurenin öyle bir özelliği vardır. Dualarla hayır yapılır. Bir dayanışmadır. Türk toplumunda önemlidir. Dediğiniz gibi ‘Aşure’ şiirini bakkalından, kapı önünde oturan kadınlarına kadar İzmir’in Tepecik’teki bir mahalleyi düşünerek yazdım. Örneğin nohutlar; bıçkın delikanlıyı, karanfil; evde kalmış kızı çağrıştırıyor. Aşure bu şekilde ruh buldu.

‘Türlü’ adlı şiirinizin “...hangi tencereyi alsam kulpunda afrika/hangi kaşığın ağzında biberleri doğrasam/acı bir hüzün eklenir çürümüş çağa...” dizeleri gibi yemeklerin seçimi ve insanla, toplumla olan bağını nasıl oluşturdunuz?

Hayatımda mutfak çok önemli bir yer tutuyor. Ülkemizde tüm kadınların hayatında mutfak işleri vazgeçilmezdir. Dışarda yeme kültürümüz çok yaygın değil. Dışardan eve sipariş verme son zamanlarda yeni yeni oluştu. Kendimi mutfakta hep şiir ve yemekle iç içe buldum. Bir yandan şiirler okurum diğer yandan yemek yaparım. Yemek yaparken aklımda hep bir şiir vardır. 10 yıllık bir çalışmayı kapsayan ‘Birkaç Porsiyon Hayat’ adlı kitabımı önce hikaye şeklinde oluşturdum. Şiire dönüştürğümde de her şiiri yedi sekiz kere yazdım. Toplumumuzun, dünyamızın acıları, savaşları, açlığı, tutunamayanları, aşkları, tarihi, kısacası varoluşun vazgeçilmez parçalarını şiirlerimle buluşturdum. ‘Sultan Kebabı’adlı şiirimde şöyle iki dizem söylediklerimi daha anlaşılır kılacaktır:...yufkaları aç dedi annem afrinli çocuklar hatırına/doldur dünyanın tasını incinmiş sularla/üzerimize yapışmış kederlerden kaygılı hayat/kadınların ellerine kıymalı harç değil, tarih yazıldı.../feracesinde kanlar...”

Şiirle ilk bağınız nasıl başladı?

Yedi, sekiz yaşlarındaydım. Bir çöp tenekesinin yakınından geçerken yanında duran çuvalı fark ettim. Çuvaldan sarkan kitaplar vardı. Sarkan kitaplardan birini aldım. Aziz Nesin’in kitabıydı. Diğer aldığım kitap Yunus Emre’nindi. O kitapları eve getirdim. Temizleyip köşeme yerleştirdim. Yunus Emre’nin kitabına hayran oldum. Şiir okumaya da, ezberlemeye de böyle başladım. Beni çok etkiledi.

“gün ortasıydı, alışverişti, yemekti/ocağı gülen bir mutfak/çocukların masası, örtünün hemen altı/hayat sessizce açılan bir kapıydı akşama...” ‘Sevgilenmek’ adlı şiirinizdeki gibi kadınlar dizelerinizde yer alıyor. Mutfak ve yemekten yola çıkarak kitabınızı yazmış olmanızda da bir kadın ve anne olmanız etken mi?

Evet etken. Kadın vardır mutlaka şiirlerimde çünkü hayatın içinde hatta dışında da öyle... Çalışmadığım dönemlerde de mutfakta geçen zamanlarım çok oldu. Dediğiniz gibi bir anneyim de. Üç çocuk büyüttüm. O dönemlerde okumayı, yazmayı bırakmadım.

Yemeklerden yola çıkarak insanın ve toplumun anlatıldığı başka bir kitap var mı?

Tek tek şiirler olmuş ama bir şairin yazdığı kitap olmamış.

Mühür Yayınları tarafından yayınlanan ‘Bir Uçurum İçe’ adlı kitabınızda da hayatla bir düello var, direniş var. ‘Bir Porsiyon Hayat’ adlı kitabınızda da... İki kitap arasındaki köprüyü başka nasıl kurdunuz?

Bu köprüyü imgelerimle kurdum. ‘Bir Uçurum İçe’de de imgesel bir dil kullandım. Şiirin olmazsa olmazı mecaz, imge. Savaş ve direniş, benimle hayat arasında çocukluğumdan bu yana oldu. Hiçbir zaman da yenilmedim. Bu gücü, insan ve toplumsal yapıyla bağdaştırarak şiirleri, kitabı yarattım.

Ufukta yeni bir kitap var mı? Varsa yine deneysel bir çalışma olacak mı?

Evet var. Yeni bir dosyam var. Bitmek üzere. Deneysel değil tamamen lirik şiirlerden oluşuyor. Yine de deneysel çalışmalarım sürecek. Çünkü şiiri arıyorum. Nerelerde olduğuna bakıyorum. Köpeğim ya da bir kedi, bana şiir gibi bakıyor. Aragon, “İnsanın görülmemiş derecede küçümsendiği ve çaptan düşürüldüğü günümüzde, kişinin en ivedi ve en soylu görevi olayları şarkılaştırmak olmalı” demiş. Ben de hayatı; şiirleştirmek gerektiğini düşünüyorum. İnsana ve hayata bir tencereden, kepçeden, çataldan, bıçaktan da bakılabilir. Pişirdiğimiz yemekler de bu anlamda bizim soyo-ekonomik yapımızı gösteriyor.

SULTAN KEBABI - Dilek Özkan

malzemeler/
1 gr ego
2 kaşık incinmiş su
1 fincan kaygılı hayat
10 gr dünyanın kavruk ateşi
ve alabildiğine kül çığlığı

şimdi biz varız,
şurada küp küp soğanlar, biberler
egolu ocağın aydınlattığı yerdeyiz
tencereye dökülüyor şımarık zeytinyağı

her şey orada başladı
tencerenin karaydı göğsü
sancısını bir kepçeye akıttı mutfak
unutulmadı korkak karanlığın içinde
ürkek bakan baharatlar, tuzlar
çekip kuyusundan suyunu, kavrulmaya durdu kıyma

yufkaları aç dedi annem afrinli çocuklar hatırına
doldur dünyanın tasını incinmiş sularla
üzerimize yapışmış kederlerden kaygılı hayat
kadınların ellerine kıymalı harç değil, tarih yazıldı...
feracesinde kanlar

sarıldık yine umuduna dünyanın
kavruk ateşinde pişsin diye yufkalar
hangi rüyalarda sultan kebabı yer çocuklar, hadi söyle
unutma, küllerin de çığlıkları var...

(Birkaç Porsiyon Hayat, Kaos Çocuk Parkı Kitapları)

Yorumlar (0)
17
parçalı bulutlu
banner17
Günün Karikatürü Tümü
Günün Anketi Tümü
Bergama İl Olmalı mı?
Bergama İl Olmalı mı?
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 30 81
2. Fenerbahçe 30 79
3. Trabzonspor 30 49
4. Beşiktaş 30 46
5. Kasımpasa 30 43
6. Başakşehir 30 42
7. Rizespor 30 42
8. Antalyaspor 30 41
9. A.Demirspor 30 39
10. Alanyaspor 30 39
11. Sivasspor 30 38
12. Samsunspor 30 36
13. Kayserispor 30 36
14. Ankaragücü 30 33
15. Hatayspor 30 33
16. Konyaspor 30 33
17. Gaziantep FK 30 31
18. Karagümrük 30 30
19. Pendikspor 30 29
20. İstanbulspor 30 13
Takımlar O P
1. Eyüpspor 27 64
2. Göztepe 27 56
3. Sakaryaspor 27 47
4. Ahlatçı Çorum FK 27 45
5. Kocaelispor 27 45
6. Bodrumspor 27 44
7. Boluspor 27 43
8. Bandırmaspor 27 41
9. Gençlerbirliği 27 40
10. Erzurumspor 27 37
11. Ümraniye 27 33
12. Keçiörengücü 27 32
13. Manisa FK 27 31
14. Şanlıurfaspor 27 27
15. Tuzlaspor 27 27
16. Adanaspor 27 27
17. Altay 27 15
18. Giresunspor 27 7
Takımlar O P
1. Arsenal 28 64
2. Liverpool 28 64
3. M.City 28 63
4. Aston Villa 29 56
5. Tottenham 28 53
6. M. United 28 47
7. West Ham United 29 44
8. Brighton 28 42
9. Wolves 28 41
10. Newcastle 28 40
11. Chelsea 27 39
12. Fulham 29 38
13. Bournemouth 28 35
14. Crystal Palace 28 29
15. Brentford 29 26
16. Everton 28 25
17. Luton Town 29 22
18. Nottingham Forest 29 21
19. Burnley 29 17
20. Sheffield United 28 14
Takımlar O P
1. Real Madrid 29 72
2. Barcelona 29 64
3. Girona 29 62
4. Athletic Bilbao 29 56
5. Atletico Madrid 29 55
6. Real Sociedad 29 46
7. Real Betis 29 42
8. Valencia 28 40
9. Villarreal 29 38
10. Getafe 29 38
11. Las Palmas 29 37
12. Osasuna 29 36
13. Deportivo Alaves 29 32
14. Mallorca 29 30
15. Rayo Vallecano 29 29
16. Sevilla 29 28
17. Celta Vigo 29 27
18. Cadiz 29 22
19. Granada 28 14
20. Almeria 29 13

Gelişmelerden Haberdar Olun

@