18.06.2022, 10:00

Mustabey Caddesi(*)

Bir iletişim öbeğinde rastladım. İzmir’in Alsancak semtindeki Dr. Mustafa Enver Bey’in adını taşıyan caddenin adı Brezilya Sokağı olarak değiştirildiğine. Başka pek çoğu gibi bir sosyal medya söylentisinden öte değildir diye düşünmek istedim başlangıçta. Haberin doğruluğunu doğrulayınca yazmak ve hiç olmazsa tarihe not düşmek kaçınılmaz oldu.

Her şeyden önce bir kentin ve dolayısı ile de bir toplumun değerleri incitilmemeli.

Mustafabey Caddesi’nin yanı sıra Gül adıyla bilinen ve hemen koşutundaki 1382 sokağın da ad değişikliği listesinde bulunduğunu gördüm. Brezilya, Kolombiya ve Fransa adlarıyla anılacakmış bu cadde ve sokaklar bundan böyle. Sokağın ya da caddenin adını değiştirmenin tabelasını değiştirmek kadar kolay olmadığını belirtmekte yarar var.

Mustafa Enver Bey (1849-1932) kimdir?

Dr Mustafa Enver Bey İzmir’in ilk sivil Türk doktorudur. Ödemiş Birgi doğumludur. Mektep ve medrese öğrenimini Birgi’de tamamlayan Mustafa Enver babasının onayı olmamasına karşın Ziya Nuri Paşa ve Şehremaneti Sıhhiye Müfettişi Rıza Nuri Bey’in babası Mehmet Nuri Bey’in özendirmeleriyle İstanbul’a gitmiş. Beyazıt Camisi’nde 5 ay kadar din eğitimi almış. Bunun ardından yine Mehmet Nuri Bey’in yönlendirmesiyle Mektebi Tıbbiyei Mülkiye’ye (zamanın sivil tıp fakültesi) kaydolmuş. Sekiz yıl sonra 1876’da tıp diplomasını almış. Ordu görevinde Balkanlarda (Bosna-Hersek ve Karadağ başkaldırıları sırasında) bulunmuş, 93 harbine katılmış. Varna ve Şumnu’daki seyyar Osmanlı hastanelerinde çalışmış.

İstanbul’da askerlik görevini tamamladıktan sonra 1851’de İzmir’de yeni kurulmuş olan Gurebayi Müslimin (Memleket) Hastanesi’ne atanmış.

O dönemde hekimlik Osmanlı’nın Türk olmayan uyruklarına özgü bir uğraştır. Tıp öğretimi dilinin Fransızca olmasından da kaynaklanan bir durumdur bu. Bu nedenle bir Türk’ün hekim olmasına olanaksız gözüyle bakar toplumun çoğunluğu. Dr.Mustafa Enver İzmir’e geldiğinde ve doktorum dediğinde inanmayanların çokluğuna bu nedenle şaşırmamak gerekir. Hekim olduğuna inanılmadığı gibi hekim olsa bile bu durumun Müslümanlığa zarar vereceğini düşünenler eksik olmamıştır.

1916’da hekimliğinin 40. Yılında Mustafa Enver Bey İzmir Valisi Rahmi Bey başta olmak üzere kentin ileri gelenlerinin katıldığı bir törenle onurlandırılır. Emekli olduğu 1923’e dek yalnız İzmirli hastalara değil çevreden gelenlere de hizmet sunar. Meslek yaşamında 50.000 dolayında cerrahi girişim yaptığı geçer kayıtlara.

Emeklilik sonrasında İzmirlilere Beyler’deki muayenehanesinde hizmet vermeyi sürdürür. Eşsiz hizmetleri nedeniyle “Şeyhül Etibba” unvanı verilir.

Dr.Mustafa Enver İzmir’i, İzmir de Dr Mustafa Enver’i fazlasıyla hak eder.

Ne yapmalı?

Yanlış anlaşılmasın!

Brezilya, Kolombiya ya da Fransa için de aynı durum söz konusudur. Özellikle spor elçileri aracılığıyla Türkiye-Brezilya ilişkilerinin yarım yüzyıla uzanan bir geçmişi vardır. Son zamanlarda Kolombiyalı sanatçıların kentimizdeki duvar resmi etkinliklerine bakıldığında bu uzak ülkeyle de sıcak ilişkilerin geliştirildiği açıktır. Fransa-İzmir ilişkilerinin öteden beri iyi olduğunu söylemeye bile gerek yok. Elbette, konumuz bu ülkelerin adlarının kentimize yaraşıp yaraşmadığı değil.

Brezilya’nın, Kolombiya’nın ya da Fransa’nın adı İzmir’de yaşatılacaksa bunun yolu ad değişikliğinden geçmemelidir. Hele hele değiştirilecek ad Dr.Mustafa Enver’se hiç kabul edilir gibi değildir. Oysa, her geçen gün azmanlaşan kentlerimizde ve elbette İzmir’de bu adların verilebileceği sayısız cadde, sokak ve hatta meydan bulunmaktadır. Bugün yoksa bile yakın gelecekte olacaktır.

Anıtsal kişilik Dr.Mustafa Enver’in adının Dr.Behçet Uz’un belediye başkanlığı döneminde açtığı ilk yoldan silinmesi hem şehircilik anlayışına hem de değerbilirliğe sığmaz.

Bu hatadan dönülmesi ivedi gereklilik olduğu gibi kentlinin öncelikli beklentisidir.

Yazının sonunda bir teşekkürü dile getirmeyi unutmak istemem.

Son dönemde İzmir Büyükşehir Belediyesi hekimleri onurlandıran tutumuyla öne çıktı.

Karantina Meydanı’nda salgındaki çabaları nedeniyle hekimleri ve sağlık çalışanlarını simgeleyen şükran anıtı, Nadir Nadi Caddesi’ndeki Benzinci Kör Hafız anıtı ve İzmir Ticaret Odası yanındaki Tıbbiyeli Hikmet heykeli İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin hekimleri onurlandıran anıtlar olarak tarih sahnesindeki yerlerini aldı.

Her türlü övgüye değer bir değil, iki değil üç anıt yapan belediyenin Mustafa Enver adını silmiş olmasına inanası gelmiyor insanın.

Son bir söz. Kentlerdeki mekânların adları sıkça ve kolaylıkla değiştirilmemeli.

Böyle bir değişiklik akla getirilse ve tasarlansa bile “halk oylaması” kamu vicdanının yaralanmaması bakımından seçilecek yöntem olmalıdır.

Dr. Mustafa Enver Bey’in adını taşıyan caddenin gündelik konuşmadaki söylenişi

Yorumlar (5)
MUSTAFA KAYMAKÇI 2 yıl önce
Değerli Ceyhun,
Konuyu yazınızla öğrendim ve üzüldüm.Önermene katlıyorum.Ancak Tabib ve diğer odalarını katılımıyla öncelikle bir imza kampanyası başlatalım.İlk imzalar siz ve ben olabilirim.
Hakan Postacı 2 yıl önce
İBB ya da Konak Belediyesi’nin net bir açıklamasını görünceye kadar inanamam. Açıklama gözümden kaçtıysa gerçekten “kripto işi” derim. Ben bu şehirin , bir sokağına ya da caddesine ne zaman “ Dr. Nazım “ adı verilir diye düşünürken olanlara bak sen.
* Bence ülkemizde en önemli “adil yargılamama” örneklerinden biridir.
M. Serefettin Canda 2 yıl önce
Dr Mustafa Enver Bey Caddesi' nin adını degistirneyelim.
Yeni adlari, yeni açilan yerlere verelim.
Her yonetimde yönetimin bir " bellegi" olur.
Dr. Ceyhun Balci' ya teşekkür ediyorum.
Nobetci Izmir Tabib Odasi gibi çalışıyor.
Günumuzde "Izmir' in yaşayan kultür mirası" kapsamina giren doktorlarimizin da adı yaşstilmali Ornegin Prof. Dr. Veli Lok bunlarin en taninmisi. IBB boyle seyler yapsa iyi olur.
Selamlar, sevgiler.
Dr.Ahmet Aydoğan 2 yıl önce
Görüşünüze tamamen katılıyorum,böyle vefasızlık olamaz,isim konacak başka yer mi yok??
ÜNVER KUNDAKÇI 2 yıl önce
Ceyhun bey, duyarlılığınız,doğru tesbit ve görüşleriniz ile bizleri aydınlattığınız için teşekkürlerimi sunarım.
17
parçalı bulutlu
banner17
Günün Karikatürü Tümü
Günün Anketi Tümü
Bergama İl Olmalı mı?
Bergama İl Olmalı mı?
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 30 81
2. Fenerbahçe 30 79
3. Trabzonspor 30 49
4. Beşiktaş 30 46
5. Kasımpasa 30 43
6. Başakşehir 30 42
7. Rizespor 30 42
8. Antalyaspor 30 41
9. A.Demirspor 30 39
10. Alanyaspor 30 39
11. Sivasspor 30 38
12. Samsunspor 30 36
13. Kayserispor 30 36
14. Ankaragücü 30 33
15. Hatayspor 30 33
16. Konyaspor 30 33
17. Gaziantep FK 30 31
18. Karagümrük 30 30
19. Pendikspor 30 29
20. İstanbulspor 30 13
Takımlar O P
1. Eyüpspor 27 64
2. Göztepe 27 56
3. Sakaryaspor 27 47
4. Ahlatçı Çorum FK 27 45
5. Kocaelispor 27 45
6. Bodrumspor 27 44
7. Boluspor 27 43
8. Bandırmaspor 27 41
9. Gençlerbirliği 27 40
10. Erzurumspor 27 37
11. Ümraniye 27 33
12. Keçiörengücü 27 32
13. Manisa FK 27 31
14. Şanlıurfaspor 27 27
15. Tuzlaspor 27 27
16. Adanaspor 27 27
17. Altay 27 15
18. Giresunspor 27 7
Takımlar O P
1. Arsenal 28 64
2. Liverpool 28 64
3. M.City 28 63
4. Aston Villa 29 56
5. Tottenham 28 53
6. M. United 28 47
7. West Ham United 29 44
8. Brighton 28 42
9. Wolves 28 41
10. Newcastle 28 40
11. Chelsea 27 39
12. Fulham 29 38
13. Bournemouth 28 35
14. Crystal Palace 28 29
15. Brentford 29 26
16. Everton 28 25
17. Luton Town 29 22
18. Nottingham Forest 29 21
19. Burnley 29 17
20. Sheffield United 28 14
Takımlar O P
1. Real Madrid 29 72
2. Barcelona 29 64
3. Girona 29 62
4. Athletic Bilbao 29 56
5. Atletico Madrid 29 55
6. Real Sociedad 29 46
7. Real Betis 29 42
8. Valencia 28 40
9. Villarreal 29 38
10. Getafe 29 38
11. Las Palmas 29 37
12. Osasuna 29 36
13. Deportivo Alaves 29 32
14. Mallorca 29 30
15. Rayo Vallecano 29 29
16. Sevilla 29 28
17. Celta Vigo 29 27
18. Cadiz 29 22
19. Granada 28 14
20. Almeria 29 13

Gelişmelerden Haberdar Olun

@