19.05.2022, 11:52

Finlandiya'ya Bakış

Yazının başında pasaporttan söz etmek kaçınılmaz. Yurtdışına çıkışın vazgeçilmezi pasaportla ilgili yaşananlar da belleklerde iz bırakıyor. Buna ilişkin yazıya bağlantıdan erişebilirsiniz.

https://wordpress.com/post/cumhuriyetciyorum.wordpress.com/15595

Uçaktan yere bakma korkunuz yoksa ve elbette hava koşulları da engel değilse gittiğiniz ülkeyle ilgili olarak ayağınız daha yere basmadan izlenim sahibi olabiliyorsunuz. Helsinki’ye inerken gözlerimizin önüne serilen görüntü hem başkent hem de ülkeyle ilgili bilgi vermeye yetti. Daha önce bu duyguyu Belgrad’a inerken yaşamıştık. Belgrad ve Helsinki mavi-yeşil bakımından biri diğerine taş çıkartacak denli varsıl iki kardeş gibi.

Mavi ve yeşil Finlandiya’yı tanımlamada iki anahtar sözcük olabilir.

Finlandiya uzun yıllar süren başkalarının egemenliğinden kurtulup da XX. yüzyıl başında bağımsızlığına kavuştuğunda dişe dokunur yeraltı ve yerüstü varsıllığına sahip değilmiş. Tersine, zorlu doğa ve iklim koşulları yaşamı güçleştirirken tarımı da neredeyse olanaksız kılmaktaymış. Böyle bir ülkenin bağımsızlığını koruması ve sürdürmesi de kestirilebileceği gibi yaratıcılıktan geçmiş.

Türkiye’nin yarısına yakın yüzölçümüne sahip bu kuzey ülkesinde 6 milyona dolayında insan yaşıyor.

Ülkenin Fince adı Suomi. Ülkenin uluslararası trafik kodu da SF (Suomi Finland). Ülkenin % 90’ı Fince konuşurken % 5 İsveççe konuşuyor. Ancak, İsveççe Finceyle birlikte ülkenin ikinci resmi dili olarak kabul edilmiş. Suomi Finland da Fince ve İsveççe ülke adı olarak tanımlanmış. Suomi Fince “BATAKLIKLAR ÜLKESİ” demektir.

Helsinki Fince, Helsingfors İsveççe

Finlandiya’da etnik olarak baskın grup Finler olsa da İsveçliler, Ruslar, Romanlar ve sayıları 1000’in altında olmakla birlikte Tatarlar diğer grupları oluşturmaktadır.

Beyaz zemindeki mavi haçtan oluşan ve 1918’de kabul edilmiş olan Fin bayrağında beyaz, ülkenin olmazsa olmazı karı, mavi ise gölleri simgeler.

Finlandiya sözcüğün tam anlamıyla ıssız bir ülke. Türkiye’de kilometrekareye düşen insan sayısı 105’ken Finlandiya’da 16.

Finlandiya’da kişi başına düşen gelir 50 bin dolarken Türkiye’de 10 bin doların altındadır. Issızlık varsıllıktır dense yeridir. Nicelik niteliksizliğin cansuyudur demek yanlış olmaz bu hesapça.

Mavi ve yeşil diğer deyişle su ve ağaçtan başka doğal varlığı olmayan bu kuzey ülkesinde erişilen varsıllık ayrıca irdeleme konusu olmaya değerdir. Finlandiya’da irili ufaklı 200.000 göl olduğu bilgisi anımsanırsa deniz kıyılarına eklenen mavinin çokluğu konusunda fikir sahibi olunur. Ülkenin % 75’i ormanlarla kaplıdır. Göl ve ırmaklar ise ülke topraklarının % 10’una denk düşer. Baltık barındırdığı 14 bin adayla aynı zamanda adalar denizidir.

Adalar, adacıklar, kayalıklar denizi

Finlandiya az önce paylaşılan bilgiden anlaşılacağı gibi su varsılıdır. Musluktan akan su içilebilmektedir. Lezzeti de bizlerin buralarda para vererek aldıklarından eksik değildir. Yaşamın en temel sıvısı olan su Finlandiya’da devletçe vatandaşın evine musluktan içilebilir olarak akıtılmaktadır. Her ne kadar şişeli su eksik değilse de Türkiye’de olduğu gibi evlere su servisi ya da evlere şişelenmiş su satın alımı söz konusu değildir.

Finlerin tanınmış tutkusu saunadır. Ülkede 2 milyondan fazla sauna olduğu bilinirse bu tutkunun boyutu anlaşılmış olur. Sauna kimi Fin evlerinin tuvalet ya da banyo gibi doğal parçasıdır. Saunalar çetin Fin kışlarının vazgeçilmez köşesiyse, kütüklerden yapılan alçakgönüllü mökkiler de kısa süren Fin yazının vazgeçilmezidir.

Mökkiler

Finlerle ilgili bir başka ilginç bilgi kahve tüketiminde kişi başına 12 kg/yıl ile uzak ara dünya birincisi olmalarıdır. En yakın izleyicisi ABD’de kişi başına kahve tüketiminin 5 kg/yıl olduğu bilinse yeter.

Mavi ve yeşilin bu denli baskın olduğu ülkedeki yaban yaşamının varsıllığına kuşkusuz şaşırılmaz. Bu faunada ayılar, kurtlar ve kartallar ayrıcalıklıdır.

Finlandiya’nın binlerce yıla dayanan varlığına karşın devlet olarak ortaya çıkışının geçmişi 200 yıldan eski değildir.

Fin adına ilk olarak MS 98’de Tacitus’un Germania yapıtında rastlansa da başkent Helsinki’ye yerleşim XVI. yüzyılın ortalarında başlamış.

Tarihi boyunca İsveç Krallığı ve Rusya İmparatorluğu arasında kalan, her iki gücün egemenliğini kabullenmekten başka seçeneği olmayan Finlandiya için bir devlet olarak ortaya çıkma fırsatı XIX. yüzyıl başında Rusya’nın özerklik vermesiyle doğmuş.

XVIII. yüzyıl başında bölgenin denetimini yitiren İsveç, Fin topraklarını büyük ölçüde Rusya’ya bırakmış. Helsinki 1812’de başkent olmuş.

Finlerin milletleşme yolunda ilerlerken göze çarpan bir diğer köşe taşı olan ünlü Fin destanı Kalavela Elias Lönnrot tarafından 1835’te kaleme alınmış. 1863’te ise bir başka önemli gelişme Fincenin İsveççeden sonra ikinci resmi dil olarak kabulüyle yaşanmış.

Finlandiya 1906’da kadınlara seçme-seçilme hakkı tanıyan ilk Avrupa ülkesi olmuş. Ülkenin bugünkü başbakanının kadın olduğunu anımsatalım. İlk kadın devlet başkanı ise 2000’de cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturmuş.

Finlandiya Başbakanı : Sanna Marin

Bağımsızlık içinse Bolşevik Devrimi’ni beklemesi gerekmiş Finlandiya’nın. 1918’daki bağımsızlığın geçmişi bir yüzyılı ancak aşmış durumda. Bu önemli gelişmeler dikensiz gül bahçesinde yaşanmamış. İkinci Dünya Savaşı’nda hem Sovyetlere hem de Laponya’da Nazilere karşı varlık savaşı vermek zorunda kalmışlar. Bu savaşlardan sonra toprak yitimi yaşasa da Finlandiya bağımsızlığını koruyabilmiş. Soğuk Savaş süresince tarafsız kalan Finlandiya AB’ye Sovyetlerin çöküşü sonrasında girebilmiş.

İkinci Dünya Savaşı’ndan toprak yitimiyle de olsa bağımsız çıkan Finlandiya izleyen yıllarda endüstrileşme yolunda önemli adımlar atarak erişmiş bugünkü gönenç düzeyine. Bunu yaparken doğadan vazgeçmek gibi bir akıldışılığa tutsak düşmemiş. Bu nedenle Finlandiya mavi-yeşil kalabilmiş.

Günümüzde Finlandiya, başarılarına bilişimdeki sıçramasını eklemiş.

Finlandiya’nın yaşama geçirdiği eğitim modeliyle insana da paha biçilmez yatırım yaptığı PISA araştırmalarının sonuçlarıyla da doğrulanmış bir gerçektir.

Finlandiya’da eğitim kaynaklı başarının güncel bir olgu olduğunu düşünenler yanılmış olur. Johan Wilhelm Snelman (1806-1881) adı anımsanırsa Finlandiya’da yaratılan eğitim başarısının uzun soluklu ve 200 yıla yaklaşan bir geri planının olduğu anlaşılır. Bu uzun soluklu serüvenin önde gelen özelliklerinden birinin bağnaz din adamlarının da yola getirilmesi olduğu unutulmamalıdır.

Ülkeyi uluslararası ortamda öne çıkartan bir başka alan tasarım ve mimarlık alanındaki başarıları olmuş. Bu başarı 2012’de Helsinki’nin Dünya Tasarım Başkenti olmasında önemli pay sahibi olmuş.

Geçtiğimiz 3 yıl boyunca Finlandiya’nın dünya mutluluk indeksinde birinci sırada olması rastlantı olmasa gerek.

Özetlenen bilgilere sahip olunca Finlandiya’da hoşça zaman geçirileceğinin yanı sıra sağlanan başarıyı yakından görme fırsatını yakaladığımızı fark etmekte güçlük çekmedik.

Yorumlar (1)
M. Şerefettin Canda 3 yıl önce
Sn. Opr. Dr. Ceyhun Balcı'nın güncel Finlandiya'yı anlatan, bilgilendirici ve güzel yazısını ilgiyle okudum. Tebrikler, selamlar, sevgiler.
12
parçalı az bulutlu
banner17
Günün Karikatürü Tümü
Günün Anketi Tümü
Bergama İl Olmalı mı?
Bergama İl Olmalı mı?
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 21 57
2. Fenerbahçe 22 54
3. Samsunspor 22 43
4. Eyüpspor 22 39
5. Göztepe 22 35
6. Beşiktaş 21 35
7. Başakşehir 22 33
8. Kasımpaşa 22 31
9. Trabzonspor 21 29
10. Alanyaspor 22 28
11. Rizespor 22 27
12. Gaziantep FK 21 26
13. Antalyaspor 22 26
14. Konyaspor 22 24
15. Sivasspor 22 23
16. Kayserispor 21 20
17. Bodrum FK 22 17
18. Hatayspor 22 10
19. A.Demirspor 21 5
Takımlar O P
1. Kocaelispor 24 51
2. Karagümrük 24 45
3. Gençlerbirliği 24 40
4. Erzurumspor 24 40
5. Ahlatçı Çorum FK 24 38
6. Keçiörengücü 24 37
7. Bandırmaspor 24 37
8. İstanbulspor 24 36
9. Pendikspor 24 36
10. Ümraniye 24 35
11. Esenler Erokspor 24 34
12. Amed Sportif 24 34
13. Boluspor 24 33
14. Sakaryaspor 24 33
15. Ankaragücü 24 30
16. Manisa FK 24 30
17. Igdir FK 24 29
18. Şanlıurfaspor 24 28
19. Adanaspor 24 19
20. Yeni Malatyaspor 24 -21
Takımlar O P
1. Liverpool 24 57
2. Arsenal 24 50
3. Nottingham Forest 24 47
4. Chelsea 24 43
5. M.City 24 41
6. Newcastle 24 41
7. Bournemouth 24 40
8. Aston Villa 24 37
9. Fulham 24 36
10. Brighton 24 34
11. Brentford 24 31
12. Crystal Palace 24 30
13. M. United 24 29
14. Tottenham 24 27
15. Everton 24 27
16. West Ham United 24 27
17. Wolves 24 19
18. Leicester City 24 17
19. Ipswich Town 24 16
20. Southampton 24 9
Takımlar O P
1. Real Madrid 23 50
2. Atletico Madrid 23 49
3. Barcelona 23 48
4. Athletic Bilbao 23 44
5. Villarreal 23 40
6. Rayo Vallecano 23 35
7. Real Sociedad 23 31
8. Girona 23 31
9. Osasuna 23 31
10. Mallorca 23 31
11. Real Betis 23 29
12. Celta Vigo 23 28
13. Sevilla 23 28
14. Getafe 23 27
15. Las Palmas 23 23
16. Espanyol 23 23
17. Leganes 23 23
18. Valencia 23 22
19. Deportivo Alaves 23 21
20. Real Valladolid 23 15

Gelişmelerden Haberdar Olun

@