24.04.2024, 13:16

"Her iletişimci biraz filozof olmak zorundadır" Haluk Şahin

İletişim “duayen”i derken -asla- bunu bir övgü ya da paye olarak kullanmaz Prof.Dr. Haluk Şahin.

Sözlüklere göre, “duayen" bir meslekte en kıdemli kişi demek.

En başarılı ya da en yaşlı kişi değil!

Haluk Hocam da “hasbelkader”, ilk “kitle iletişimi” (Mass Communications) doktoralı (Ph.D.) kişi olarak o konumda bulunuyor (Indiana University, 1974, 20 Nisan).

Akademik olarak böyle; mesleki olarak da epey kıdemli...

Basında yayınlanmış ilk röportajı 1965, ilk televizyon programı 1974, ilk köşe yazısı da 1975 tarihli...

****

Ona göre günümüzde, "Matbaa ürünü son gazeteler ömürlerini uzatmak için son bir gayretle çabalıyorlar.  Radyo artık marjinal, televizyon artık evin baş köşesinde değil.

Sinema salonları bomboş.

Meslek haline gelmiş birçok iletişim becerisi Yapay Zeka’ya devrediliyor.

Bırakın temel tanımları, iletişim alanını bir çeşit kutsal bölge haline getirmiş asırlık varsayımlar yıkılıyor..."

***

Haluk Şahin'in doktorada 50.yılı nedeniyle yayımladığı "Açık Mektup"tandır bu satırlar da;

"Bilim, felsefeden çıkmıştı… 

Şimdi asıl büyük soruları sormak ve asıl büyük amaçları hatırlamak anlamında, yeniden felsefeye dönmek gerekiyor.

Bu, zaten kendiliğinden oluyor.

Günümüzde her iletişimcinin biraz filozof olmak zorunda olduğunu apaçık görüyoruz.

Tıpkı her filozofun biraz gazeteci olmak zorunda olması gibi.

Michel Foucault bunu ta 1973 yılında anlamıştı. Bakın o zaman  bir mülakatta ne demiş:

'Kendimi gazeteci sayıyorum, çünkü beni ilgilendiren şeyler, yani güncel olaylar, çevremde olan şeyler, dünyada olup bitenler beni ilgilendiriyor. Nietzsche’ye kadar felsefenin varoluş nedeni ebediyetti.

İlk gazeteci-filozof Nietzsche’ydi.

'Bugün'ü felsefe alanına sokan oydu.

Günlük olaylara kafayı takmıştı.

Bence, gelecek, bizim yaptığımız bir şey. 'Gelecek' bizim olanlara tepkimiz, şu anı ya da konuyu yürürlüğe sokma biçimimiz.

Geleceğimize hâkim olmak istiyorsak, bugünle ilgili en temel soruları sormalıyız.

İşte bu yüzden bence felsefe bir çeşit radikal gazeteciliktir.'

1973’ten bu yana köprülerin altından çok sular aktı.

Ama bu saptama günümüzde daha da geçerli. Gittikçe hızlı gelen bir geleceğin içindeyiz.

Bu 'gelecek' iletişim bilimini ilgilendirmekle kalmıyor, onu kapsıyor. Onu kullanıyor.

Hepimiz o geminin yolcularıyız.

Hepimiz, yani gazeteciler başta biz iletişimciler bir çeşit radikal filozof olmak zorundayız.

Değilsek, güç sahiplerinin işlerine geldiği gibi çevirdiği bir cıvatadan başka neyiz?

Tarihin çılgın bir döneminde hepimiz bir araya gelmiş, görünmeyen fili tarif etmeye çalışıyoruz.

Onu hepimiz farklı bir yerinden tutmuş olabiliriz. Ama zaman zaman ellerimiz birbirine değiyor.  Bazen suratımıza tokadı patlatıyor.

O görünmeyen, göremediğimiz, bize gösterilmeyen fil, dijital gerçekliğin arkasındaki zihniyettir, hatta 'cihanşümul' sistemdir.  

Radikal filozoflar, eleştirel kuramcılar, bu arada bu konuya yoğunlaşan Byung-Chul Han onun 'neoliberal kapitalizm' olduğunu söylemekte. Ekonomik büyüme adına her alanda sömürüyü maksimize etmeye kararlı, doğanın sınırlılığını görmezden gelen, bencilliği kutsayan, tamahkar, açgözlü, doymak bilemeyen bir sistem.

Günümüzün ekonomik koşullarında bireyleri kandırıp tek tek sömürmenin, sanayi toplumunda olduğu gibi sosyal sınıfları sömürmekten çok daha verimli olduğunu keşfetmiş.

Çeşitli psikolojik yollarla tüketim sapkını insanları gönüllü köleler haline getirmiş.

Hepimiz elimizde akıllı telefonlar 'like… like' diyoruz.

Han’a göre bunun tespih çekerken amin…amin… Yarabbi şükür demekten farkı yok.

Kendi kendimizi sömürmeyi en üst düzeye çıkartmak için çırpınıyor, garip şeyler yiyor, egzersiz salonlarını dolduruyor, özel kurslara katılıyor, yürürken adım sayıyoruz. 

Ama sormuyoruz.

Niçin?

Ve tabii: Kimin için?

Bunları sorsak başka sorular da soracağız: Telgrafın icadından bu yana etrafa pıtrak gibi yayılan fennin gerçek harikaları bu aletler başka türlü kullanılamaz mı? Örneğin gaddarca büyümek yerine sevecence paylaşmaya yardımcı olabilemezler mi?

Hakkımızda toplanan ve bizden gizlenen bilgiler, birilerine tonlarca para kazandırmak yerine toplumsal sorunları anlamak ve çözmek için kullanılamaz mı?

Bu amaçlar için ne gibi yeni mülkiyet biçimleri ve yönetim yolları bulunabilir. Aslında bu aletler o zihniyetin başımıza yıktığı büyük ve yaşamsal sorunların çözme potansiyelini de taşımıyor mu?

Evet, Foucault’un dediği gibi geleceğin bizim tarafımızdan inşa edildiğini hatırlamamız, hatırlatmamız ve ona göre örgütlenmemiz gerekiyor.

Örgütlenme konusunda karamsar olanların da (Evet, neo-liberal sistem insanların bir araya gelmelerinden hoşlanmıyor!) bireysel olarak yapacakları şeyler var.

Bu işe kalkışanlara bir çeşit hakikat gerillası gözüyle bakabiliriz.

Yalan balonlarını teker teker vuran keskin nişancılar!

Şahin gözlü, dürüst, düzgün, cesur aydınlar. Yalan bükücüler. 

İdeolojik savaş alanı olan sosyal medyadan tamamen çekilmek ham bir hayaldir.

Tam tersine orada hakikat kaleleri kurmak gerekir. Hem özgürlük, eşitlik, kardeşlik, adalet, insana saygı, çevreye özen gibi asal değerleri savunmak hem de uçurulan yalan balonlarını fazla yol almadan indirmek için…

Bu satırlar yazılırken, yani Türkiye’nin ilk iletişim doktoru oluşundan 50 yıl sonra, iletişim aleminin durumunu ben böyle görüyorum.

Bir açık mektupla sizinle paylaşayım dedim:

Dayanışma duyguları ve dostlukla."

****

Nice nice 50 yıllara

Haluk Hocam,

nice nice yıllara...

Yorumlar (0)
17
parçalı bulutlu
banner17
Günün Karikatürü Tümü
Günün Anketi Tümü
Bergama İl Olmalı mı?
Bergama İl Olmalı mı?
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 13 37
2. Fenerbahçe 12 29
3. Samsunspor 14 29
4. Eyüpspor 14 22
5. Beşiktaş 12 21
6. Göztepe 13 21
7. Başakşehir 13 19
8. Rizespor 13 19
9. Sivasspor 14 18
10. Konyaspor 14 18
11. Antalyaspor 13 17
12. Trabzonspor 13 15
13. Gaziantep FK 12 15
14. Kasımpasa 13 15
15. Alanyaspor 13 14
16. Kayserispor 13 12
17. Bodrumspor 14 11
18. Hatayspor 12 7
19. A.Demirspor 13 2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 14 29
2. Bandırmaspor 14 28
3. Karagümrük 14 25
4. Erzurumspor 14 25
5. Igdir FK 14 22
6. Boluspor 13 21
7. Keçiörengücü 14 21
8. İstanbulspor 14 20
9. Ankaragücü 14 20
10. Ahlatçı Çorum FK 14 20
11. Esenler Erokspor 14 19
12. Ümraniye 14 19
13. Gençlerbirliği 14 19
14. Pendikspor 14 19
15. Şanlıurfaspor 14 18
16. Amed Sportif 14 18
17. Manisa FK 14 17
18. Sakaryaspor 13 14
19. Adanaspor 14 8
20. Yeni Malatyaspor 14 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 13 34
2. Arsenal 13 25
3. Chelsea 13 25
4. Brighton 13 23
5. M.City 13 23
6. Nottingham Forest 13 22
7. Tottenham 13 20
8. Brentford 13 20
9. M. United 13 19
10. Fulham 13 19
11. Newcastle 13 19
12. Aston Villa 13 19
13. Bournemouth 13 18
14. West Ham United 13 15
15. Everton 13 11
16. Leicester City 13 10
17. Crystal Palace 13 9
18. Wolves 13 9
19. Ipswich Town 13 9
20. Southampton 13 5
Takımlar O P
1. Barcelona 15 34
2. Real Madrid 14 33
3. Atletico Madrid 15 32
4. Villarreal 14 26
5. Mallorca 15 24
6. Athletic Bilbao 14 23
7. Girona 15 22
8. Osasuna 14 22
9. Real Betis 14 20
10. Real Sociedad 14 18
11. Celta Vigo 15 18
12. Sevilla 14 18
13. Rayo Vallecano 13 16
14. Las Palmas 15 15
15. Leganes 15 15
16. Deportivo Alaves 15 14
17. Getafe 15 13
18. Espanyol 14 13
19. Valencia 13 10
20. Real Valladolid 15 9

Gelişmelerden Haberdar Olun

@