22.11.2020, 11:18

Fantastik Bir Hikâye…

Size şimdi, Vedat Günyol’un, “Bu Cennet Bu Cehennem”[1] adlı kitabında yazdıklarından hareketle fantastik bir öykü anlatacağım, okuyunca “Bunu biz her gün yaşıyoruz!” diyeceğiniz cinsten.

Hikâye şu: 1964 yılında Vedat Günyol ile Sabahattin Eyüboğlu birlikte Fransız devrimcisi Babeuf’un yazılarından oluşan “Devrim Yazıları” adıyla bir kitabın çevirisine imza atarlar.

Kitap raflarda sıradan bir seyir izlerken 1964'ün sonlarına doğru aniden bir olağan üstü durum olur, Ordu içinde darbe girişiminde bulunan Talat Aydemir’in idam edilmeden hemen önce hücresinde bu kitabı okuduğu, notlar aldığı ortaya çıkar.

O günlerin gerici gazeteleri artık malzemeyi(!) bulmuştur.

Günlerce süren karalamalar başlar, solun, çeviriyi gerçekleştirenlerin deyim yerindeyse vatan hainliğinden, kominist olmalarına dek söylenmedik şey bırakılmaz.

Oysa kitaptaki yazılar 1770’li yılların Fransa’sında Babeuf’un ütopik sosyalist görüşlerini dile getiren metinlerin toplamıdır.

En sonunda o günkü basının kışkırtması başarıya ulaşır ve savcılık önce kitabın toplatılmasına karar verir.

Tam da Sabahattin Eyüpoğlu o sıralarda Mavi Tur’dadır.

Mavi Tur, Cevat Şakir’in Ege Koylarını gezdirdiği turun adıdır ama bu tur turistik bir gezi olduğu kadar arka planda bir düşünceyi de dile getiren etkinliktir de.

Azra Erhat ve Vedat Günyol, Sabahattin Eyüboğlu, Cevat Şakir Kabaağaçlı gibi entelektüel ve yazarların içinde olduğu "Mavi Hümanizma" hareketi Mavi Tur’la ete kemiğe bürünüyor çünkü.

Bu grup, düşünce dünyamızın kökenini Batı’da gören anlayışa karşı, Anadolu’nun da

Batı dünyasını etkileyen dünya görüşlerinin oluşumunda pay sahibi olduğu fikrini savunur. Bunu da Antik Yunan’daki düşünceye can veren Aristo, Sokrat, Pisagor, Tales, Epikür, Eflatun, Demokritos gibi filozofların bir kısmının, bu gün bizim ülkemizin batı kısmında, yani Ege kıyıları dediğimiz coğrafyada doğdukları gerçeğine yaslar.

 Mavi Tur’un yapıldığı yerlerde.

Gelin görün ki 1960’ların sağcı basını bu aydınları kökü dışarda, vatanı satan kişiler olarak gösterir..

Bu kadar Anadolu’cu olanları bile..

Tıpkı, günümüzdeki gibi…

Tarihin cilvesi bu olsa gerek…

Milli ve yerli olmayı artık bu kesim nasıl anlıyorsa…

Ha, bu arada, Babeuf çevirisinin düşünce dünyamıza soluk aldırdığını yazan Çetin Altan, Aziz Nesin gibi ustaları da unutmayalım.

Bu kez bu iki yazar hakkında da dava açılır, kominizim propagandası yapıldı diye.

Biliyorsunuz o tarihlerde demokrasimizin güzelliği(!) böyle bir şeydi.

Şimdi en azından kitap toplanmıyor ama bazen yazılmamış kitap hakkında dava açılabiliyor.

Kitap toplama kararı çıkınca Türk Edebiyatçılar Birliği adına Melih Cevdet bir bildiri hazırlayarak bu kararı kınıyor ve ertesi gün Taksim Anıtı’na bir çelenk konulacağını duyuruyor.

Üyelerle çelenk konuluyor, ertesi gün buna katılan hazirun kendini Emniyet’te buluyor.

Kim bunlar?

Yaşar Kemal, Demir Özlü, Şükran Kurdakul, Melih Cevdet, Orhan Arsal, Edip Cansever, Arif Damar, Hüsamettin Bozok, Mehmet Fuat.

Toplatılma yetmemiş olmalı ki sonunda kitap hakkında dava açılıyor, bilirkişiler tayin ediliyor 2 yıl süren bir adliye mahkeme kısmı başlıyor. Ben size şimdi o anlı şanlı muhafazakâr profların, yazarlarn kitapla ilgili mahkemeye verdikleri raporları yazsam…

Bunların içinde Sabahattin Eyüpoğlu’nu en çok yaralayan Burhan Felek olmuş, çünkü bu ünlü köşe yazarı Babeuf’un savunduğu görüşlerin bir çeşit kominist görüşler olduğunu yazıp, adeta savcıya pas atmış.

Eyüpoğlu’da Burhan Felek’e cevaben, çevirdiği birçok kitabı mesela; Eflatun’nun Devlet, More’un Ütopia’sının da ana tema olarak Babeuf’un yazdıklarında olduğu gibi yoksulluğu kaldırmaya dönük fikirleri işlediğini belirtir. Böyle olunca bunlarda da mı Kominist görüşler arayacağız diye serzenişte bulunur.

Her neyse bugünü de içine alan uzun bir karanlık yolculuğu andırıyor geçmişimiz de geleceğimiz de..

İçinden umut kırıntıları bulmaya çalışıyoruz ama hiç de kolay değil gibi.

****   

Tekrar kitabın başına gittim, Vedat Günyol’un bir anısına..

Vedat Günyol ile Minâ Urgan, Taksim’de bir tiyatro gösterisi sonrası Kadiköy’e gidecektir.

Saat 12’ye gelmektedir.

Minâ Urgan, Vedat Günyol’a:

“…bir teklifim var Kadıköy dolmuşuna binelim. Hem asma köprüyü görür hem de bir an önce evlerimize varırız. Paralar benden.”

Ve gerçekten bir dolmuşa binilir türlü hengâme sonunda Kadıköy’e varılır.

Vedat Günyol Fransa’da bulunmuş sonra Üniversitede, liselerde dersler vermiş, Yeni Ufuklar Dergisi’ ni çıkarmış onlarca kitabı Türkçe’ye çevirmiş bir entelektüel ve aydın, Mina Urgan, Sabahattin Eyüpoğlu gene öyle

Onurlarıyla yaşayan bu insanlar halkın içindeler, öyle plazalarda oturup milyarlar kazanmıyorlar.

Kendilerini karşılayan ne arabalar var, ne de saltanat..

Ülkelerini seven bu insanlara reva görülen ise yazdıkları kitapları toplatmak, sıkıyönetim mahkemelerinde süründürmek vs.

Ve Eyüpoğlu’nu solcu diye üniversiteden ayırdılar, Vedat Günyol’u 1971, 12 Mart darbesinde gizli örgüt kurdu diye Azra Erhat, Yaşar Kemal’in karısı Tilda Kemal ve Mina Urgan’la sıkıyönetim mahkemelerinde yargıladılar.

Ne ki, bu insanlar emeğiyle geçinen onurlu aydındılar ve dolmuş parası bulamadılar ama kimseye de eyvallah etmediler.

Karşılaştırmalar size kalmış!..

Bir de son söz:

Vedat Günyol, Babeuf’dan çevirip "Devrim Yazıları" adıyla yayınlanan kitabın yargılanması hikâyesini Eyüpoğlu’yla birlikte kitaba dönüştürme projesini Eyüpoğlu ile planladıklarını ne yazık ki Eyüpoğlu’nun 1973'de erken ölümü ile bu çalışmanın gerçekleşemediğini belirtiyor. 1975’de.

Sonra kitabın toplatılması ve sonrasında başına gelenleri Bu Cennet Bu Cehennem’de kısmen anlatıyor.

İşte ben de bu öykünün bir bölümünü size anlatmış oldum.

Selam olsun; Vedat Günyol, Minâ Urgan, Sabahattin Eyüpoğlu ve diğer aydınlara…

 

[1] Vedat Günyol, Bu Cennet Bu Cehennem, Can Yayaınları,1975, İstanbul

Yorumlar (0)
17
parçalı bulutlu
banner17
Günün Karikatürü Tümü
Günün Anketi Tümü
Bergama İl Olmalı mı?
Bergama İl Olmalı mı?
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 30 81
2. Fenerbahçe 30 79
3. Trabzonspor 30 49
4. Beşiktaş 30 46
5. Kasımpasa 30 43
6. Başakşehir 30 42
7. Rizespor 30 42
8. Antalyaspor 30 41
9. A.Demirspor 30 39
10. Alanyaspor 30 39
11. Sivasspor 30 38
12. Samsunspor 30 36
13. Kayserispor 30 36
14. Ankaragücü 30 33
15. Hatayspor 30 33
16. Konyaspor 30 33
17. Gaziantep FK 30 31
18. Karagümrük 30 30
19. Pendikspor 30 29
20. İstanbulspor 30 13
Takımlar O P
1. Eyüpspor 27 64
2. Göztepe 27 56
3. Sakaryaspor 27 47
4. Ahlatçı Çorum FK 27 45
5. Kocaelispor 27 45
6. Bodrumspor 27 44
7. Boluspor 27 43
8. Bandırmaspor 27 41
9. Gençlerbirliği 27 40
10. Erzurumspor 27 37
11. Ümraniye 27 33
12. Keçiörengücü 27 32
13. Manisa FK 27 31
14. Şanlıurfaspor 27 27
15. Tuzlaspor 27 27
16. Adanaspor 27 27
17. Altay 27 15
18. Giresunspor 27 7
Takımlar O P
1. Arsenal 28 64
2. Liverpool 28 64
3. M.City 28 63
4. Aston Villa 29 56
5. Tottenham 28 53
6. M. United 28 47
7. West Ham United 29 44
8. Brighton 28 42
9. Wolves 28 41
10. Newcastle 28 40
11. Chelsea 27 39
12. Fulham 29 38
13. Bournemouth 28 35
14. Crystal Palace 28 29
15. Brentford 29 26
16. Everton 28 25
17. Luton Town 29 22
18. Nottingham Forest 29 21
19. Burnley 29 17
20. Sheffield United 28 14
Takımlar O P
1. Real Madrid 29 72
2. Barcelona 29 64
3. Girona 29 62
4. Athletic Bilbao 29 56
5. Atletico Madrid 29 55
6. Real Sociedad 29 46
7. Real Betis 29 42
8. Valencia 28 40
9. Villarreal 29 38
10. Getafe 29 38
11. Las Palmas 29 37
12. Osasuna 29 36
13. Deportivo Alaves 29 32
14. Mallorca 29 30
15. Rayo Vallecano 29 29
16. Sevilla 29 28
17. Celta Vigo 29 27
18. Cadiz 29 22
19. Granada 28 14
20. Almeria 29 13

Gelişmelerden Haberdar Olun

@