20.01.2021, 17:25

Cumhuriyetin Öncü Kadınlarından; Bedia Muvahhit

Atilla Köprülüoğlu

Atilla Köprülüoğlu

Cumhuriyet öncesi sinemada Müslüman Türk kadınının adı yoktu. 

Bunu yıkan 

“Öncü Kadın”, Bedia Muvahhit’tir!

“Tiyatro Devi” Muhsin Ertuğrul’un yönettiği Halide Edip Adıvar’ın ünlü romanı “Ateşten Gömlek'’, Müslüman Türk kadınının rol aldığı ilk filmdir, “Ayşe” karakterini canlandıran kadın oyuncusu da Bedia Hanım’dır!

Bu film ile yaşamı değişmiştir Muvahhit’in…

Filmi çektikten sonra  bakın neler olmuş. 

Kendisi anlatıyor;

“1923 yılında Darülbedayi'nin

(İstanbul Şehir Tiyatroları) İzmir turnesine eşim Ahmet Muvahhit ile katıldık. Tiyatroya adım atmamıştım. 

O günlerde Atatürk de İzmir'deydi. O’nu oyuna davet etmeye gittik.

İzmir o vakit Yunanlılardan yeni kurtulmuş duman ve kül içindeydi. Atatürk oyuncu olarak kimlerin olduğunu sormuş. ‘Oynayan bir Türk kadını yok mu?’ demiş. 

‘Yok’ demişler. Aslında benden önce Afife Jale hanımefendi sahneye çıkmak istemiş, prova yapılmış tam oynayacağı gece polis gelmiş. Karakola götürmüşler ve perde kapanmış. Bu durumu Atatürk’e anlatmışlar. Atatürk eşime ‘Sizin eşiniz neden oynamıyor?' demiş. 

Eşim ‘Yapabilir mi?’ demiş. Atatürk; ‘Eşinizi Ateşten Gömlek filminde seyrettim, muvaffak oldu, bence oynayabilir.’ demiş. Bana geldiler ‘bu gece sahneye çıkacaksın’ dediler. Piyesi daha önce okumuştum ama bir hazırlığım yoktu. 

‘Ceza Kanunu’ adlı oyunda ‘Sacide’ rolünü verdiler. Çalıştım, bir günde ezberledim.

O gece oynadım. Atatürk o çamurların küllerin içinden sahneye kadar geldi.

Bana ‘İstediğimi yaptın kızım, çok teşekkür ederim’ dedi. 

‘Fakat bu böyle kalmayacak, İzmir’in etrafını dolaşacaksınız, her yerde oynayacaksınız’ dedi."

****

Böylece ''Büyük Önder" Atatürk’ün teşvikiyle tiyatro yaşamı başlayan Bedia Muvahhit şehir tiyatrolarında 200'ün üzerinde oyunda rol aldı, tarihe geçti.

Adına kitaplar yazıldı.

Belgeseller çekildi.

Kadıköy'de bir sokağa ismi verildi.

Anısına posta pulu bile basıldı!..

1995’ten beri de dağıtılan tiyatro ödülleri, onun ismini taşımaktadır.

****

Tiyatronun bir başka devi Haldun Dormen, Bedia Muvahhit’i şöyle anlatır;

"Kişiliğini çok severdim, hayrandım kişiliğine.

Müthiş esprisi olan bir insandı. Gerçekten onun esprilerini hatırlamak isterdim.

Maalesef ki kaleme alan olmadı. Gerçekten inanılmaz bir kafası ve espri yeteneği vardı."

Üç yıl once yitirdiğimiz usta oyunculardan Toron Karacaoğlu da şunları söylemiştir: "Hatalarımızı tatlı tatlı böyle kırmadan o kadar güzel anlatırdı ki. Ve bir daha onu yapmazdınız. Adeta bir tiyatro dersi vermiş gibi, onun dedikleri kulağınızdan çıkmazdı. Çok şakacıydı, çok espritüeldi. Hikayeleri çok güzeldi. O kadar yerinde, dozunda hikayelerle cevap verirdi ki altından mutlaka bir ders çıkardı. Çok iyi bir öğretmendi. Bir tiyatro hocasıydı adeta."

****

O, tiyatro ve sinemanın birikimiydi.

Sevdikleri, sevenleriyle çoğalandı.

İşini aşkla yapan, gücünü “sahicilikten, doğallıktan” alan bir sanat ikonuydu.

Hayata bakışıyla etrafına sıcaklığını, insan sevgisini ustaca yayandır.

Afife Jale gibi Bedia Muvahhit de Türk kadınının simgelerindendir.

Mangal gibi yüreğiyle ortaçağ karanlığına direnip, “kadının adı var” dedirtendir yıllar önce.

“Açtığı yolla Türk kadını bir daha o sahneden inmedi!..”

****

1994'te bugün 

97 yaşındayken aramızdan ayrıldı Bedia Muvahhit.

Ruhu şad olsun...

Yazarın Önceki Makalesi Yazarın Sonraki Makalesi
Şadan Gökovalı
Şadan Gökovalı
Bergama Aydınlığı
01 Ağustos 2019
Avram Ventura
Avram Ventura
Komşuluk
27 Nisan 2022
Yorumlar (0)
17
parçalı bulutlu
banner17
Günün Karikatürü Tümü
Hala bi lira! - Murat Solmaz
Günün Anketi Tümü
Bergama İl Olmalı mı?
Bergama İl Olmalı mı?
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 33 90
2. Fenerbahçe 33 86
3. Trabzonspor 33 55
4. Beşiktaş 33 51
5. Başakşehir 33 49
6. Rizespor 33 48
7. Kasımpasa 33 46
8. Antalyaspor 33 45
9. Alanyaspor 33 45
10. Sivasspor 33 45
11. A.Demirspor 33 41
12. Samsunspor 33 39
13. Ankaragücü 33 37
14. Kayserispor 33 37
15. Konyaspor 33 36
16. Gaziantep FK 33 34
17. Hatayspor 33 33
18. Karagümrük 33 33
19. Pendikspor 33 30
20. İstanbulspor 33 16
Takımlar O P
1. Eyüpspor 31 69
2. Göztepe 31 63
3. Ahlatçı Çorum FK 31 55
4. Sakaryaspor 31 54
5. Bodrumspor 31 52
6. Kocaelispor 31 52
7. Bandırmaspor 31 47
8. Boluspor 31 47
9. Gençlerbirliği 31 47
10. Erzurumspor 31 42
11. Ümraniye 31 37
12. Manisa FK 31 36
13. Keçiörengücü 31 36
14. Şanlıurfaspor 31 34
15. Tuzlaspor 31 33
16. Adanaspor 31 32
17. Altay 31 15
18. Giresunspor 31 7
Takımlar O P
1. Arsenal 34 77
2. Liverpool 34 74
3. M.City 32 73
4. Aston Villa 34 66
5. Tottenham 32 60
6. M. United 33 53
7. Newcastle 33 50
8. West Ham United 34 48
9. Chelsea 32 47
10. Bournemouth 34 45
11. Brighton 32 44
12. Wolves 34 43
13. Fulham 34 42
14. Crystal Palace 34 39
15. Brentford 34 35
16. Everton 34 33
17. Nottingham Forest 34 26
18. Luton Town 34 25
19. Burnley 34 23
20. Sheffield United 34 16
Takımlar O P
1. Real Madrid 32 81
2. Barcelona 32 70
3. Girona 32 68
4. Atletico Madrid 32 61
5. Athletic Bilbao 32 58
6. Real Sociedad 32 51
7. Real Betis 32 48
8. Valencia 32 47
9. Villarreal 32 42
10. Getafe 32 40
11. Osasuna 32 39
12. Sevilla 32 37
13. Las Palmas 32 38
14. Deportivo Alaves 32 35
15. Rayo Vallecano 32 34
16. Mallorca 32 31
17. Celta Vigo 32 31
18. Cadiz 32 25
19. Granada 32 18
20. Almeria 32 14

Gelişmelerden Haberdar Olun

@