20.01.2021, 17:25

Cumhuriyetin Öncü Kadınlarından; Bedia Muvahhit

Cumhuriyet öncesi sinemada Müslüman Türk kadınının adı yoktu. 

Bunu yıkan 

“Öncü Kadın”, Bedia Muvahhit’tir!

“Tiyatro Devi” Muhsin Ertuğrul’un yönettiği Halide Edip Adıvar’ın ünlü romanı “Ateşten Gömlek'’, Müslüman Türk kadınının rol aldığı ilk filmdir, “Ayşe” karakterini canlandıran kadın oyuncusu da Bedia Hanım’dır!

Bu film ile yaşamı değişmiştir Muvahhit’in…

Filmi çektikten sonra  bakın neler olmuş. 

Kendisi anlatıyor;

“1923 yılında Darülbedayi'nin

(İstanbul Şehir Tiyatroları) İzmir turnesine eşim Ahmet Muvahhit ile katıldık. Tiyatroya adım atmamıştım. 

O günlerde Atatürk de İzmir'deydi. O’nu oyuna davet etmeye gittik.

İzmir o vakit Yunanlılardan yeni kurtulmuş duman ve kül içindeydi. Atatürk oyuncu olarak kimlerin olduğunu sormuş. ‘Oynayan bir Türk kadını yok mu?’ demiş. 

‘Yok’ demişler. Aslında benden önce Afife Jale hanımefendi sahneye çıkmak istemiş, prova yapılmış tam oynayacağı gece polis gelmiş. Karakola götürmüşler ve perde kapanmış. Bu durumu Atatürk’e anlatmışlar. Atatürk eşime ‘Sizin eşiniz neden oynamıyor?' demiş. 

Eşim ‘Yapabilir mi?’ demiş. Atatürk; ‘Eşinizi Ateşten Gömlek filminde seyrettim, muvaffak oldu, bence oynayabilir.’ demiş. Bana geldiler ‘bu gece sahneye çıkacaksın’ dediler. Piyesi daha önce okumuştum ama bir hazırlığım yoktu. 

‘Ceza Kanunu’ adlı oyunda ‘Sacide’ rolünü verdiler. Çalıştım, bir günde ezberledim.

O gece oynadım. Atatürk o çamurların küllerin içinden sahneye kadar geldi.

Bana ‘İstediğimi yaptın kızım, çok teşekkür ederim’ dedi. 

‘Fakat bu böyle kalmayacak, İzmir’in etrafını dolaşacaksınız, her yerde oynayacaksınız’ dedi."

****

Böylece ''Büyük Önder" Atatürk’ün teşvikiyle tiyatro yaşamı başlayan Bedia Muvahhit şehir tiyatrolarında 200'ün üzerinde oyunda rol aldı, tarihe geçti.

Adına kitaplar yazıldı.

Belgeseller çekildi.

Kadıköy'de bir sokağa ismi verildi.

Anısına posta pulu bile basıldı!..

1995’ten beri de dağıtılan tiyatro ödülleri, onun ismini taşımaktadır.

****

Tiyatronun bir başka devi Haldun Dormen, Bedia Muvahhit’i şöyle anlatır;

"Kişiliğini çok severdim, hayrandım kişiliğine.

Müthiş esprisi olan bir insandı. Gerçekten onun esprilerini hatırlamak isterdim.

Maalesef ki kaleme alan olmadı. Gerçekten inanılmaz bir kafası ve espri yeteneği vardı."

Üç yıl once yitirdiğimiz usta oyunculardan Toron Karacaoğlu da şunları söylemiştir: "Hatalarımızı tatlı tatlı böyle kırmadan o kadar güzel anlatırdı ki. Ve bir daha onu yapmazdınız. Adeta bir tiyatro dersi vermiş gibi, onun dedikleri kulağınızdan çıkmazdı. Çok şakacıydı, çok espritüeldi. Hikayeleri çok güzeldi. O kadar yerinde, dozunda hikayelerle cevap verirdi ki altından mutlaka bir ders çıkardı. Çok iyi bir öğretmendi. Bir tiyatro hocasıydı adeta."

****

O, tiyatro ve sinemanın birikimiydi.

Sevdikleri, sevenleriyle çoğalandı.

İşini aşkla yapan, gücünü “sahicilikten, doğallıktan” alan bir sanat ikonuydu.

Hayata bakışıyla etrafına sıcaklığını, insan sevgisini ustaca yayandır.

Afife Jale gibi Bedia Muvahhit de Türk kadınının simgelerindendir.

Mangal gibi yüreğiyle ortaçağ karanlığına direnip, “kadının adı var” dedirtendir yıllar önce.

“Açtığı yolla Türk kadını bir daha o sahneden inmedi!..”

****

1994'te bugün 

97 yaşındayken aramızdan ayrıldı Bedia Muvahhit.

Ruhu şad olsun...

Yorumlar (0)
17
parçalı bulutlu
banner17
Günün Karikatürü Tümü
Günün Anketi Tümü
Bergama İl Olmalı mı?
Bergama İl Olmalı mı?
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 30 81
2. Fenerbahçe 30 79
3. Trabzonspor 30 49
4. Beşiktaş 30 46
5. Kasımpasa 30 43
6. Başakşehir 30 42
7. Rizespor 30 42
8. Antalyaspor 30 41
9. A.Demirspor 30 39
10. Alanyaspor 30 39
11. Sivasspor 30 38
12. Samsunspor 30 36
13. Kayserispor 30 36
14. Ankaragücü 30 33
15. Hatayspor 30 33
16. Konyaspor 30 33
17. Gaziantep FK 30 31
18. Karagümrük 30 30
19. Pendikspor 30 29
20. İstanbulspor 30 13
Takımlar O P
1. Eyüpspor 27 64
2. Göztepe 27 56
3. Sakaryaspor 27 47
4. Ahlatçı Çorum FK 27 45
5. Kocaelispor 27 45
6. Bodrumspor 27 44
7. Boluspor 27 43
8. Bandırmaspor 27 41
9. Gençlerbirliği 27 40
10. Erzurumspor 27 37
11. Ümraniye 27 33
12. Keçiörengücü 27 32
13. Manisa FK 27 31
14. Şanlıurfaspor 27 27
15. Tuzlaspor 27 27
16. Adanaspor 27 27
17. Altay 27 15
18. Giresunspor 27 7
Takımlar O P
1. Arsenal 28 64
2. Liverpool 28 64
3. M.City 28 63
4. Aston Villa 29 56
5. Tottenham 28 53
6. M. United 28 47
7. West Ham United 29 44
8. Brighton 28 42
9. Wolves 28 41
10. Newcastle 28 40
11. Chelsea 27 39
12. Fulham 29 38
13. Bournemouth 28 35
14. Crystal Palace 28 29
15. Brentford 29 26
16. Everton 28 25
17. Luton Town 29 22
18. Nottingham Forest 29 21
19. Burnley 29 17
20. Sheffield United 28 14
Takımlar O P
1. Real Madrid 29 72
2. Barcelona 29 64
3. Girona 29 62
4. Athletic Bilbao 29 56
5. Atletico Madrid 29 55
6. Real Sociedad 29 46
7. Real Betis 29 42
8. Valencia 28 40
9. Villarreal 29 38
10. Getafe 29 38
11. Las Palmas 29 37
12. Osasuna 29 36
13. Deportivo Alaves 29 32
14. Mallorca 29 30
15. Rayo Vallecano 29 29
16. Sevilla 29 28
17. Celta Vigo 29 27
18. Cadiz 29 22
19. Granada 28 14
20. Almeria 29 13

Gelişmelerden Haberdar Olun

@