17.01.2021, 13:22

Ahi Evran

"Dağı tutup yazıya sürür idi

Yani yürü dese yürür idi.

Hızır ile yürür idi her gün bile

Korkmaz idi iki nesne gark ola.

Ol ki sultan ile sahip sır durur

Deniz ile yazı (ova) ona bir durur."

-Ahmet Gülşehri-

***

Hemen tüm toplumlar gibi Türk milletini manevi açıdan ayakta tutan kanaat önderleri, fikir liderleri vardır.

“Pir-i Türkistan” Hoca Ahmet Yesevi hakımızı “hikmet”lere boğarken, Nasrettin Hoca zalimleri gülünç duruma düşürür, Yunus Emre halk ile Hakk arasında doğrudan muhabbet kurar, Atatürk ise milletine özgüven aşılar.

Türk töresinde her mesleğin piri, kurucusu, ulusu vardır.

Bu arada, her meslekte örgütlenmenin önem ve yararı yadsınamaz.

Sevinilesidir ki; bu konuda ilk hareketlenmeler, biz Türklerde görülüyor. Bu örgüt “Türk Fütuvvet Teşkilatı”dır. “Fütüvvet”in sözlük anlamı, “Gençlik, delikanlılık, cömertlik, yiğitlik.” Bu konuda ilk bilgileri, Türk edebiyat ve kültürünün öncü ismi Fuat Köprülü'den öğreniyoruz. Unutulmasın ki bu hareket, Batı'da sendikacılığın başlamasından birkaç yüzyıl öncedir.

“Fütüvvet”in daha etkili biçimi, yine biz Türklerde başlayan “Ahi Örgütüdür.” 

Genel anlamda “Kardeş” sözcüğünden türetilmiş olan “Ahilik” gerçek bir esnaf örgütlenmesidir. 

Öyle bir örgütlenme ki; hem mensubu olan meslek sahiplerini, hem onların müşterilerini gözetirdi. Ahi ustaları, meslekdaşlarını denetler, kusuru görülenleri uyarır, aynı hatanın yinelenmesi üzerine, o esnafın pabucu dama atılırdı. Dilimizdeki “Pabucu dama atılmak” deyimi buradan kaynaklanır.

Bu pirlerin başında “Ahi Evran” gelir. O öyle bir ustadır ki; gözünden hiçbir şey kaçmaz. 

Aynı Evran, “tatlı sert” bir kişiliğe sahiptir. 

Çoğu zaman sorunu, tatlı dil, güler yüz ve güzel sözle çözer.

Bir keresinde bir şehre, ortalığı kasıp kavuran bir ejderha gelmiştir. O sırada çıkagelen bir kahramandan yardım istenir. 

Onun canavarla savaşıp onu alt etmesi beklenmektedir. Ne var ki o kahraman (Ahi Evran), farklı bir tavır sergiler. Onun düşmanla savaşma ve onu zararsız hale getirme biçimi, gelenektekinden farklıdır: Ahi Evran ejderhanın üzerine kılıç yerine dua ile gitmekte, yüzünü yüzüne sürerek ona sevgi göstermekte ve canavarı böylece kendisine bağlamaktadır.

Ahi Evran'ın soyunun İslam Peygamberine bağlama söylemleri, kendisine ulu bir kişilik kazandırma amacına yöneliktir.

Alp-eren özelliklerinin yanında, onun kişiliğiyle bütünleştirilen bir kavam da, sanatçılıktır. Başlangıçta demirci çıraklığı yaptığı kaydedilse bile, asıl mesleğinin debbağlık (deri işçiliği) olduğu kuşku götürmez. Kendisinin demircilikle ilişkilendirilmesi Türklerde bu mesleğin kutsal sayılması ile ilgili olsa gerek. Kısacası, Ahi Evran'ın şahsiyetindeki üç temel motif: “Alplik”, “Erenlik” ve “Sanaatkarlık”tır. Üçüncü motifin, her türlü ekonomik etkinliği kapsayacak şekilde yorumlanması gerekir.

Gerçek yaşama bakacak olursak:

Asıl adı Mahmud Nureddin olan Ahi Evran, 1236 yılında Horasan'da doğdu. Kösedağ Savaşı'ndan sonra Moğol baskısı üzerine ailesiyle birlikte Anadolu'ya göç etti. Önce Konya'ya yerleşen aile, oradan Denizli ve Kayseri'ye geçmiş, daha sonra Kırşehir'e yerleşmiştir.

Önce bir demircinin yanında çalışmaya başladığı söylenen Evran, daha sonra debbağlık (deri işlemeciliği) sanatına girerek, bu dalda üstün yeteneğini göstermiş; çalışkanlığı ile iki yılda kalfalığa yükselmiştir. Ahilik konusunda Ahi Mahmud'dan ders aldığı kaydedilir; bu arada kendisi adının da Mahmud olması dikkate değer. Ahi Evran'ın debbağlıkta iki yılda kalfalığa yükselmesi de önemli. Bu şunu gösteriyor: Türklerde bir meslekte ilerlemede yaşa bakılmaz. Nitekim Osmanlı'da Mazhar Osman, 17 yaşında iken “Tıp Doktoru” mertebesine yükselmiştir.

Ahi Evran, usta olduktan sonra örgütte “Ahi Şeyhi” olarak görev yaptı. Kırşehir'de debbağlığı geliştirip yaygınlaştırdı. Daha sonra “Ahi Baba”lığa yükseldi. Ahi birliklerini canlandırıp işlevlerini güçlendirerek, ününü tüm Anadolu'da yaygınlaştırdı.

Sonraları bu örgüt yıpratılarak gözden düşürüldü.

Peki, hem esnaf, hem halk lehine çalışan böyle bir örgüte bugün ihtiyaç var mı?

Karar sizin...

Yorumlar (0)
17
parçalı bulutlu
banner17
Günün Karikatürü Tümü
Günün Anketi Tümü
Bergama İl Olmalı mı?
Bergama İl Olmalı mı?
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 30 81
2. Fenerbahçe 30 79
3. Trabzonspor 30 49
4. Beşiktaş 30 46
5. Kasımpasa 30 43
6. Başakşehir 30 42
7. Rizespor 30 42
8. Antalyaspor 30 41
9. A.Demirspor 30 39
10. Alanyaspor 30 39
11. Sivasspor 30 38
12. Samsunspor 30 36
13. Kayserispor 30 36
14. Ankaragücü 30 33
15. Hatayspor 30 33
16. Konyaspor 30 33
17. Gaziantep FK 30 31
18. Karagümrük 30 30
19. Pendikspor 30 29
20. İstanbulspor 30 13
Takımlar O P
1. Eyüpspor 27 64
2. Göztepe 27 56
3. Sakaryaspor 27 47
4. Ahlatçı Çorum FK 27 45
5. Kocaelispor 27 45
6. Bodrumspor 27 44
7. Boluspor 27 43
8. Bandırmaspor 27 41
9. Gençlerbirliği 27 40
10. Erzurumspor 27 37
11. Ümraniye 27 33
12. Keçiörengücü 27 32
13. Manisa FK 27 31
14. Şanlıurfaspor 27 27
15. Tuzlaspor 27 27
16. Adanaspor 27 27
17. Altay 27 15
18. Giresunspor 27 7
Takımlar O P
1. Arsenal 28 64
2. Liverpool 28 64
3. M.City 28 63
4. Aston Villa 29 56
5. Tottenham 28 53
6. M. United 28 47
7. West Ham United 29 44
8. Brighton 28 42
9. Wolves 28 41
10. Newcastle 28 40
11. Chelsea 27 39
12. Fulham 29 38
13. Bournemouth 28 35
14. Crystal Palace 28 29
15. Brentford 29 26
16. Everton 28 25
17. Luton Town 29 22
18. Nottingham Forest 29 21
19. Burnley 29 17
20. Sheffield United 28 14
Takımlar O P
1. Real Madrid 29 72
2. Barcelona 29 64
3. Girona 29 62
4. Athletic Bilbao 29 56
5. Atletico Madrid 29 55
6. Real Sociedad 29 46
7. Real Betis 29 42
8. Valencia 28 40
9. Villarreal 29 38
10. Getafe 29 38
11. Las Palmas 29 37
12. Osasuna 29 36
13. Deportivo Alaves 29 32
14. Mallorca 29 30
15. Rayo Vallecano 29 29
16. Sevilla 29 28
17. Celta Vigo 29 27
18. Cadiz 29 22
19. Granada 28 14
20. Almeria 29 13

Gelişmelerden Haberdar Olun

@