Okuduklarım / Kayıp Şehitlik

KAYIP ŞEHİTLİK - Nevzat Kutlu

Sevgili sınıf arkadaşım Nevzat Kutlu 1996-1998 yıllarında Çek Cumhuriyeti’nde Askeri Ataşelik görevi sırasında, Birinci Dünya Savaşı’nda Galiçya Cephesi’nde savaşırken yaralanıp, geri bölgedeki askeri hastanelerde hayatlarını kaybeden şehitlerimizin mezarlarını bularak başlarında bir taş bile bulunmayan aziz şehitlerimiz için, Çek Cumhuriyeti’nde faaliyet gösteren vefakâr Türk iş adamlarını bir araya getirerek, devletten hiçbir maddi yardım almadan bir şehitlik inşa ettirdi. İşte bu süreçte Dışişleri Bakanlığının ‘Yurt Dışındaki Türk Şehitlikleri’ yayını ile başlayan araştırmalarının bir ürünü “Kayıp Şehitlik”

Yazar Nevzat Kutlu; 1952 yılında İzmir’de doğdu ve sırasıyla Kuleli Askeri Lisesi, Kara Harp Okulu, Harp Akademisi ve Silahlı Kuvvetler Akademisinde eğitim gördü, Bölük, tabur ve alay komutanlığı yaptı. ABD’de de eğitim gören ve NATO Karargâhında görev başı eğitimine katılan yazar, Çek Cumhuriyeti’nde Askeri Ataşelik, Kosova NATO gücünde görev gibi uluslararası alanlarda da çalışmasının ardından 2005 yılında emekli oldu.

Sınıf arkadaşım sevgili Nevzat Kutlunun “Balkanlar Yanıyor”, “Selanik Kaçakları”, “Selfet Hanım”, “Düşman Köyleri Yaktı” kitaplarını okumuş ve çok etkilenmiştim… “Kayıp Şehitlik” kitabını elime aldığımda hiç düşünmemiştim kitabı okurken okuduğum o anların bir bölümünü yaşayacağımı. Karşıyaka Soğukkuyu mezarlığında şehit devre arkadaşımızın mezarını arayacağımızı, mezarını düzenletip 18 Mart da anma töreni yapacağımızı, Alaşehir’de ki şehit devre arkadaşımın adının mezun olduğumuz ortaokul- liseye verilmesi için çalışacağımı, 7 yıl askerlik yapan dedem Halil Efendi’nin Çanakkale ve Galiçya cephesinde savaştığını ve ondan dinlediğim bölük pörçük anıları bu kitapla bütünleştireceğimi ve dedemin anlattıklarının bazı bölümlerini tarihi süreç içerisinde yeniden değerlendirmem gerektiğini…

Birinci Dünya Harbinde Galiçya Cephesinde 20'nci Türk Tümeninde yüzlerce Manga Komutanlarından biri Mustafa Çavuş’un memleketi Ankara’dan Çanakkale cephesine oradan Galiçya Cephesine uzanan hayatından bir gün 16 Eylül 1916’dan kesitlerle başlayan roman da yazar Nevzat Kutlu kitabı yazmasında ki amacı önsöz de şöyle açıklıyor. “Bu kitap, 1nci Dünya Harbinde, memleketinden çok uzak diyarlarda, adını daha önce hiç duymadıkları Galiçya diye bir yerlerde savaşırken yaralanan, hastalanan ve hayatlarını kaybeden aziz şehitlerimize şükran borçlarımızı ödemek için kaleme alınmıştır.”

Gazeteci, yazar Işık Kansu’nun değerlendirmesiyle tanıtım bülteninden;

“Komünizmden yeni çıkmış bir ülkeye atanmış yurtsever bir askeri ataşe, atandığı bu ülke toprakları üzerinde Birinci Dünya Savaşı sırasında vatan toprağından uzakta şehit düşmüş asker atalarının kayıp mezarlarının izini sürmeye başlarsa ne olur?

Kayıp Şehitlik, uzak diyarlarda ölüme yatmış vatan evlatlarını, onlardan doksan yıl sonra sadece kendi çabası ve o ülkedeki Türklerin desteğiyle tarihin unutulmuş sayfalarından çekip çıkaran bir askerin gerçek hikâyesi…

Nevzat Kutlu’nun elinizdeki kitabından öğreniyoruz ki, Galiçya Cephesi’nde toprağa düşen Türk askerlerinin şehitliği için 33 bin ABD dolarlık bir isteğe, zamanında Milli Savunma Bakanlığı şu karşılığı vermiş:

“Bu yılın ödenekleri bitmiştir. Ödenek tahsis edilemeyecektir.”

İnsanlık henüz yalnız kalmamıştı. Olmayan, belki de hiç olmayacak olan tahsis beklenmedi.

İnsan olanlar, insanlarının anısına saygıda kusur etmediler. Şehitliği tamamladılar…“

Teşekkürler sevgili Nevzat kardeşim, ‘Vefa’nın sadece İstanbul’da bir semt olmadığını’ hatırlattığın ve Galiçya’da şehit düşen askerlerimizi saygı ve sevgiyle anmamıza vesile olduğun, tarihin bir bölümünü aydınlattığın için…

Şimdi sırada “Ah Vre Yanya”, “Esme Bre Deli Rüzgâr” ve de son kitabı “Göç Yolları” var okuyacaklarım listesinde ve de merak ediyorum o tarihin derinliklerinde neler öğreneceğim?