23.10.2022, 12:56

Madencinin sessiz çığlığı: Silikozis

Özgür Duygu Durgun

Özgür Duygu Durgun

Yönetmen Murat Yüksel, Aydın’da maden ocaklarında sinsice ilerleyen ölümcül akciğer hastalığı silikozisi anlatan "Vakti Gelince" belgeseline imza attı.

Evliya Çelebi’nin "Dağlarından yağ, ovalarından bal akar" diye anlattığı Aydın ve çevresinde jeotermal santralleri ve maden ocaklarıyla ağır bir çevre tahribatının yaşandığını söyleyen yönetmen ile Çine madenlerindeki silikozis dramını ve çekim sürecini konuştuk.

"Vakti Gelince" belgeselinin ilk gösteriminin 15-16 Kasım'da Çine’nin köylerinde yapılması planlanıyor...

Belgesel yönetmeni Murat Yüksel silikozisli işçilerle 2019 yılında jeotermalleri konu alan “Jeotermal Yetti Gari’’belgeselini çekerken Çine’de tanıştı. Kuvars- feldspat çıkaran işletmelerde önlem alınmadan çalıştırılan işçiler kısa sürede silikozisin pençesine düşüyorlardı. Üç ayda bir çekilen akciğer filmlerinde hastalık ortaya çıkmışsa şirket tarafından kapının önüne koyuluyorlardı. Üstelik silikozis hastası oldukları kendilerinden saklanıyordu. Başlarına ne geldiğini yeni bir işe başvurduklarında, prosedür gereği akciğer filmi çektirdiklerinde, öğreniyorlardı.

"Vakti Gelince" belgeselinde maden ocaklarında silikozise yakalandıkları için işten çıkartılan Uğur Aydoğdu, Saliha İnce, Şenol Girgin ve Ahmet Açıkgöz yaşadıkları dramı anlatıyor.

2022 yılı itibariyle en az 60 işçinin hastalandığını ve çoğunun sözleşmelerinin fesh edildiğini söyleyen Murat Yüksel, vahşi çalışma koşullarına dair şunları aktarıyor:

"Ocaklarda iş güvenliği hiçe sayılıyor, önlem alınmıyor. İşçiye madende verilen maske, boyacılara verilen bez maskeden ibaret. Belgeselde konuştuğumuz bir işçi, iş güvenlik uzmanının maaşını devletten değil, şirketten aldığını söylediğini; beğenmiyorsa işi bırakabileceğini anlattı. Buradaki işçilerin tek isteği insanca yaşamak ve çalışmak. Bu hastalık hala bir meslek hastalığı olarak tanınmadığı için şirketler işçiyi hiçbir gerekçe göstermeden kapı önüne koyuyor. İşçilerin bir bölümü şirketlere dava açtı sonuç bekliyor".

Yönetmen Yüksel, Aydın genelinde tarımın tekelleştiğini ve işsiz kalan köylülerin bu ocaklarda çalışmak zorunda kaldığını belirterek;

"Dağlarından yağ, ovalarından bal akan bu bereketli topraklarda dört mevsim meyve ve sebze yetiştirilirdi. Jeotermal santralleriyle birlikte seracılık gelişti. Jeotermal şirketleri boş araziler alıp seracılık yapmaya başladı. Yani, buradaki yeraltı sularını tekellerine aldıktan sonra sıra tarımda tekelleşmeye doğru gidiyor. Küçük üretici olan köylü dev bir sermaye gücü ile karşı karşıya kalıyor. Bunu Soma’da da gördük. Tekeller yüzünden insanlar topraklarını, geçim kaynaklarını kaybedince madene gitmek zorunda kalıyor. Madende çalışmaya başlayanları, hatta onların çocuklarını da aynı karanlık gelecek bekliyor. Konunun ciddi bir halk sağlığı boyutu da var. Aydın Tabip Odası’nın araştırmalarına göre Aydın’da kanser vakaları ve ölümler Türkiye ortalamasının yaklaşık iki kat üzerinde" diyor.

"Jeotermal Yetti Gari"

Yönetmen Murat Yüksel, çevre tahribatından göç hikayelerine; sesini duyuramayan ve azınlıkta kalan her kesime dair sorunları kendisine dert ediniyor. İlk belgeselini 2015 yılında Gökçeada Rumları üzerine çeken Yüksel, 2019 yılında "Jeotermal Yetti Gari" belgeselini yine Aydın ve çevre köylerinde çekiyor.

Aydın’dan İzmir’e olan seyahatlerinde otoyol kenarlarındaki dev jeotermal borularını gördükçe ve jeotermalin aslında doğaya korkunç zarar verdiğini öğrendikçe bu konuyu mercek altına almaya karar veren Yüksel, jeotermal enerji santrallerinin ‘yerli ve yenilenebilir enerji’ kaynağı olarak anlatılmasına rağmen, denetim yetersizliği, ilgililerin vurdumduymazlığı ile JES’ler çevreyi kirleten, doğal kaynakları tahrip eden, insan sağlığını hiçe sayan enerji türüne dönüşmüş durumda olduğunu belirterek "JES’lerin, insan sağlığına verdiği zarar dışında aynı şekilde tarım alanlarına, hayvan türlerine, bitki türlerine de zarar verdiği konunun uzmanları belirtmekte. Bölgede yaşanan balık ölümleri, arı ölümleri, zeytin ve incir bahçelerinin kuruması gibi birçok olay bunun görünür kanıtları arasında" diyor. 2. Rotary 2420. Bölge Örsçelik Balkan Kısa Film Yarışması, Birincilik Ödülü. Alan belgesel bugüne dek AFSAD ve İFSAK gösterimlerinde ve çeşitli festivallerde seyirciyle buluştu.

Yazarın Önceki Makalesi Yazarın Sonraki Makalesi
Şadan Gökovalı
Şadan Gökovalı
Bergama Aydınlığı
01 Ağustos 2019
Muammer Toprakçı
Muammer Toprakçı
4D  
24 Ekim 2022
Yorumlar (0)
17
parçalı bulutlu
banner17
Günün Karikatürü Tümü
Hala bi lira! - Murat Solmaz
Günün Anketi Tümü
Bergama İl Olmalı mı?
Bergama İl Olmalı mı?
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 34 93
2. Fenerbahçe 34 89
3. Trabzonspor 34 58
4. Başakşehir 34 52
5. Beşiktaş 34 51
6. Kasımpasa 34 49
7. Rizespor 34 49
8. Alanyaspor 34 48
9. Sivasspor 34 48
10. Antalyaspor 34 45
11. A.Demirspor 34 41
12. Kayserispor 34 40
13. Samsunspor 34 39
14. Ankaragücü 34 38
15. Karagümrük 34 36
16. Konyaspor 34 36
17. Gaziantep FK 34 34
18. Hatayspor 34 33
19. Pendikspor 34 30
20. İstanbulspor 34 16
Takımlar O P
1. Eyüpspor 32 72
2. Göztepe 32 66
3. Sakaryaspor 32 57
4. Kocaelispor 32 55
5. Ahlatçı Çorum FK 32 55
6. Bodrumspor 32 53
7. Boluspor 32 50
8. Bandırmaspor 32 47
9. Gençlerbirliği 32 47
10. Erzurumspor 32 44
11. Keçiörengücü 32 39
12. Manisa FK 32 37
13. Ümraniye 32 37
14. Şanlıurfaspor 32 34
15. Tuzlaspor 32 34
16. Adanaspor 32 33
17. Altay 32 15
18. Giresunspor 32 7
Takımlar O P
1. Arsenal 35 80
2. M.City 34 79
3. Liverpool 35 75
4. Aston Villa 35 67
5. Tottenham 33 60
6. M. United 34 54
7. Newcastle 34 53
8. West Ham United 35 49
9. Chelsea 33 48
10. Bournemouth 35 48
11. Wolves 35 46
12. Brighton 34 44
13. Fulham 35 43
14. Crystal Palace 35 40
15. Everton 35 36
16. Brentford 35 35
17. Nottingham Forest 35 26
18. Luton Town 35 25
19. Burnley 35 24
20. Sheffield United 35 16
Takımlar O P
1. Real Madrid 33 84
2. Barcelona 33 73
3. Girona 33 71
4. Atletico Madrid 33 64
5. Athletic Bilbao 33 58
6. Real Sociedad 33 51
7. Real Betis 33 49
8. Valencia 33 47
9. Villarreal 33 45
10. Getafe 33 43
11. Osasuna 33 39
12. Deportivo Alaves 33 38
13. Sevilla 33 38
14. Las Palmas 33 37
15. Rayo Vallecano 33 34
16. Mallorca 33 32
17. Celta Vigo 33 31
18. Cadiz 33 26
19. Granada 33 21
20. Almeria 33 14

Gelişmelerden Haberdar Olun

@