08.03.2023, 22:42

Deprem bölgesindeki kadınlara yönelik şiddetin yeni yüzü; "Yoksunlaştırmak"

Türkiye’yi derinden sarsan yıkıcı depremlerden doğrudan etkilenen 11 ilde, geçtiğimiz Şubat ayında yaklaşık 12 bin doğum gerçekleşti. UNFPA (Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu) Türkiye gözlemcilerine göre bölgede yaklaşık 226 bin hamile kadın var ve 25 bini bu ay içinde doğum yapacak. Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Hakları Platformu bölgeden gelen veriler ışığında yetersiz hijyene bağlı olarak kadın ve çocukları etkisi altına alabilecek enfeksiyon risklerinin her geçen gün arttığını bildiriyor. Enfeksiyon riski doğum yapacak kadınlar için çok daha fazla.

Daha da beteri, bölgede depremin üzerinden tam 1 ay geçmiş olmasına rağmen en önemli problem hala susuzluk. Kadınlar için hijyen ve temizlik malzemelerine, tuvaletlere ve temiz suya erişim gibi yaşamsal ihtiyaçlar tam olarak sağlanabilmiş değil. Çocukların ve yaşam alanlarının bakımı ve temizliği de kadınların üzerinde olduğu için sorunlar katlanarak büyüyor. Sahadan aktarılan haberlerde bölgedeki mobil tuvalet sayısının çok sınırlı olduğu; insanların bırakın banyo yapmayı iç çamaşırı bile değiştiremediğini duyuyoruz. BBC’nin haberine göre afet bölgelerinde yaşamak zorunda kalan kadınların karşı karşıya olduğu en büyük sorunlardan biri de güvenlik ve özel alan yoksunluğu. Kısacası, bu ülkenin en büyük problemlerinden biri olan kadına şiddet, deprem koşullarında bölgede yaşayan kadınlara yönelik, yoksun bırakıldıkları her alanda devam ediyor!

Sinop Üniversitesi Öğretim Görevlisi Fatma Gündüz, "Afetlerde Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Perspektifi ile Çıkarılması Gereken Dersler" (2022) başlıklı makalesinde deprem ülkesi olan Haiti ve Japonya’dan örnekler vererek, kadınların afetlerden neden en çok etkilenen toplumsal grup olduğunu araştırmış.

Gündüz, çalışmasının başında şu önemli tespiti yapıyor;

"Ülkelerin gelişmişlik düzeyi ve afetlerden etkilenme durumları dirençlilik ilişkisi noktasında önemli hale gelmiştir. Birleşmiş Milletler öncülüğünde yürütülen afetlere dirençli toplum oluşturulmasını hedefleyen çalışmaların temel ve tamamlayıcı bir unsuru toplumsal cinsiyet perspektifidir. Uluslararası araştırma verileri, dünyanın farklı coğrafyalarında kadının ve erkeğin afetlerden farklı şekillerde etkilendiklerini ve başa çıkma mekanizmalarındaki değişkenleri ve farklılıkları ortaya koymaktadır. Bütünleşik afet yönetiminde güçlü aktörler olarak kabul edilen kadınlar, sahip oldukları becerileri ve bilişsel farkındalıkları ile katkı sağlayıcı roller üstlenmişlerdir. Kadınlar toplumsal cinsiyet rolleri ve sosyal statüleri sebebiyle afetlerde savunmasız ve dezavantajlı durumlar ile karşı karşıya kalabilirler. Buna karşın afetlere ilişkin deneyimleri ile bütünleşik afet yönetiminin her aşamasına katkı sağlayabilirler. Bu çerçevede afetlere toplumsal cinsiyet perspektifiyle bakabilmek ve deneyimlerden dersler çıkarabilmek afet yönetiminde başarıyı sağlayabilir".

Afetlerde yoksulluk ile zarar görebilirlik arasında yakın ilişki bulunduğuna dikkat çeken araştırmacı, ülkelerin kalkınmışlık düzeyi yükseldikçe, afetlerden etkilenme derecesi ve zarar görebilirlik azaldığını belirtiyor. Ekonomik kalkınmışlık düzeyinde, toplumun afet farkındalığı ve afet okuryazarlığının yüksekliği, hukuk sisteminin işlerliği ve kamu yönetiminin etkinliği gibi etkenlerin rol oynadığını belirten Gündüz, Batı Yarımküre’nin en yoksul ülkesi Haiti ile ekonomik açıdan gelişmiş Japonya’nın yaşadığı benzer büyüklükteki doğal afetlerin sonuçları itibariyle nasıl farklılaşabildiğini örneklerle anlatıyor çalışmasında.

Afetlerde denge ve denetleme sistemi

Denge ve Denetleme Ağı’nın yayınladığı Depremlere Karşı Kırılganlıkta Denge ve Denetleme Sisteminin Etkisi başlıklı rapor ise Türkiye, Şili ve Japonya örneklerinden hareketle, depremi ‘’afet’’e dönüştüren dinamikleri, ülkelerin afetlere karşı nasıl hazırlıklı olabildiklerini, kurumların işlevselliği; hesap verebilirlik, şeffaflık açısından inceleyen bir başka önemli çalışma. Bu çalışmada incelenen ülkelerden, dünya üzerinde en sık deprem ve volkanik patlama yaşayan Şili’de 1960 yılında yaşanan ve 9,5 büyüklüğündeki tsunami de üreten ‘Büyük Şili Depremi’ 2000’e yakın insanın ölümüne neden olmuş. Sonraki yıllarda Şili, depreme karşı kırılganlık azaltma çabalarıyla örnek gösterilen bir ülke haline gelmiş. Ülkede en son 2015 yılında meydana gelen 8,3 büyüklüğündeki depremde hayatını kaybeden kişi sayısı 12!

Afet dayanıklı bir toplum olmaya giden yolda artık hepimizin bildiği gibi en büyük rehberimiz bilim. Bağımsız araştırmalar, bu araştırmalar için oluşturulacak fonlar, özerk üniversiteler, denetlenen kamu kurumları, hesap veren yöneticiler. Kısacası afet dirençli bir ülke yaratmanın temel koşullarının bir an önce hayata geçirilmesini talep ediyoruz toplumca. Bu talebin sosyal boyutunu ise, demokrasi ve insan odaklı değerler bütününün en tepedeki yürütme erkinden başlayarak baştan aşağıya tüm idari mekanizmalara yerleştirilmesi oluşturuyor.

Kadınların kırmızı çizgisi İstanbul sözleşmesi

İstanbul Sözleşmesi ile bu ülkenin kadınlarının elinden alınan hakların hızla geri verilmesi gerekiyor. İmzacı devletlere toplumsal cinsiyet eşitliği ekseninde politikalar üretip uygulaması ve bunu sağlamak adına daha fazla ekonomik kaynak tesis edilmesini, kadına yönelik şiddetin boyutu hakkında istatistik verilerinin toplanması ve kamuoyu ile paylaşılmasını, şiddeti önleyecek toplumsal zihniyet değişikliğinin yaratılması sorumluluğunu yükleyen İstanbul Sözleşmesi, tam da bu yıkıcı depremin ertesinde bu ülkede siyasetin depremden sonra iki numaralı gündemi olmak zorunda. Aksi halde, Türkiye’de toplumsal cinsiyet eşitliği temelli bir sistem kurulmadıkça; cinsiyet eşitliğinin bir insan hakkı olduğu bilinci yerleşmedikçe, kadınlar ekonomik ve sosyal açıdan güçlendirilmedikçe, yıkıcı depremin birinci ayında dahi bölgedeki kadınlar en temel ihtiyaçlardan ve güvenli alanlardan yoksun bırakılıyorsa bundan sonra olabilecek her türden afet bu ülkede hep olduğu gibi en çok kadınların canını yakmaya devam edecek.

Kaynak UNFPA Türkiye

Yorumlar (0)
17
parçalı bulutlu
banner17
Günün Karikatürü Tümü
Günün Anketi Tümü
Bergama İl Olmalı mı?
Bergama İl Olmalı mı?
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 10 28
2. Samsunspor 11 25
3. Fenerbahçe 10 23
4. Beşiktaş 10 20
5. Eyüpspor 11 19
6. Sivasspor 11 17
7. Göztepe 10 15
8. Başakşehir 10 15
9. Kasımpasa 11 14
10. Konyaspor 11 14
11. Trabzonspor 10 12
12. Gaziantep FK 10 12
13. Bodrumspor 11 11
14. Antalyaspor 11 11
15. Alanyaspor 11 10
16. Rizespor 10 10
17. Kayserispor 10 9
18. Hatayspor 10 3
19. A.Demirspor 10 2
Takımlar O P
1. Erzurumspor 11 22
2. Kocaelispor 11 22
3. Bandırmaspor 11 21
4. Karagümrük 11 18
5. Igdir FK 11 18
6. Boluspor 11 18
7. Esenler Erokspor 11 17
8. Ümraniye 11 17
9. Pendikspor 11 17
10. Ankaragücü 11 16
11. Ahlatçı Çorum FK 11 16
12. Şanlıurfaspor 11 15
13. Gençlerbirliği 11 15
14. Manisa FK 11 14
15. Keçiörengücü 11 14
16. İstanbulspor 11 13
17. Sakaryaspor 11 13
18. Amed Sportif 11 13
19. Adanaspor 11 6
20. Yeni Malatyaspor 11 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 10 25
2. M.City 10 23
3. Nottingham Forest 10 19
4. Chelsea 10 18
5. Arsenal 10 18
6. Aston Villa 10 18
7. Tottenham 10 16
8. Brighton 10 16
9. Fulham 10 15
10. Bournemouth 10 15
11. Newcastle 10 15
12. Brentford 10 13
13. M. United 10 12
14. West Ham United 10 11
15. Leicester City 10 10
16. Everton 10 9
17. Crystal Palace 10 7
18. Ipswich Town 10 5
19. Southampton 10 4
20. Wolves 10 3
Takımlar O P
1. Barcelona 12 33
2. Real Madrid 11 24
3. Atletico Madrid 12 23
4. Villarreal 11 21
5. Osasuna 12 21
6. Athletic Bilbao 12 19
7. Real Betis 12 19
8. Mallorca 12 18
9. Rayo Vallecano 11 16
10. Celta Vigo 12 16
11. Real Sociedad 12 15
12. Girona 12 15
13. Sevilla 12 15
14. Deportivo Alaves 12 13
15. Leganes 12 11
16. Getafe 12 10
17. Espanyol 12 10
18. Las Palmas 12 9
19. Real Valladolid 12 8
20. Valencia 11 7

Gelişmelerden Haberdar Olun

@