08.03.2023, 22:42

Deprem bölgesindeki kadınlara yönelik şiddetin yeni yüzü; "Yoksunlaştırmak"

Türkiye’yi derinden sarsan yıkıcı depremlerden doğrudan etkilenen 11 ilde, geçtiğimiz Şubat ayında yaklaşık 12 bin doğum gerçekleşti. UNFPA (Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu) Türkiye gözlemcilerine göre bölgede yaklaşık 226 bin hamile kadın var ve 25 bini bu ay içinde doğum yapacak. Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Hakları Platformu bölgeden gelen veriler ışığında yetersiz hijyene bağlı olarak kadın ve çocukları etkisi altına alabilecek enfeksiyon risklerinin her geçen gün arttığını bildiriyor. Enfeksiyon riski doğum yapacak kadınlar için çok daha fazla.

Daha da beteri, bölgede depremin üzerinden tam 1 ay geçmiş olmasına rağmen en önemli problem hala susuzluk. Kadınlar için hijyen ve temizlik malzemelerine, tuvaletlere ve temiz suya erişim gibi yaşamsal ihtiyaçlar tam olarak sağlanabilmiş değil. Çocukların ve yaşam alanlarının bakımı ve temizliği de kadınların üzerinde olduğu için sorunlar katlanarak büyüyor. Sahadan aktarılan haberlerde bölgedeki mobil tuvalet sayısının çok sınırlı olduğu; insanların bırakın banyo yapmayı iç çamaşırı bile değiştiremediğini duyuyoruz. BBC’nin haberine göre afet bölgelerinde yaşamak zorunda kalan kadınların karşı karşıya olduğu en büyük sorunlardan biri de güvenlik ve özel alan yoksunluğu. Kısacası, bu ülkenin en büyük problemlerinden biri olan kadına şiddet, deprem koşullarında bölgede yaşayan kadınlara yönelik, yoksun bırakıldıkları her alanda devam ediyor!

Sinop Üniversitesi Öğretim Görevlisi Fatma Gündüz, "Afetlerde Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Perspektifi ile Çıkarılması Gereken Dersler" (2022) başlıklı makalesinde deprem ülkesi olan Haiti ve Japonya’dan örnekler vererek, kadınların afetlerden neden en çok etkilenen toplumsal grup olduğunu araştırmış.

Gündüz, çalışmasının başında şu önemli tespiti yapıyor;

"Ülkelerin gelişmişlik düzeyi ve afetlerden etkilenme durumları dirençlilik ilişkisi noktasında önemli hale gelmiştir. Birleşmiş Milletler öncülüğünde yürütülen afetlere dirençli toplum oluşturulmasını hedefleyen çalışmaların temel ve tamamlayıcı bir unsuru toplumsal cinsiyet perspektifidir. Uluslararası araştırma verileri, dünyanın farklı coğrafyalarında kadının ve erkeğin afetlerden farklı şekillerde etkilendiklerini ve başa çıkma mekanizmalarındaki değişkenleri ve farklılıkları ortaya koymaktadır. Bütünleşik afet yönetiminde güçlü aktörler olarak kabul edilen kadınlar, sahip oldukları becerileri ve bilişsel farkındalıkları ile katkı sağlayıcı roller üstlenmişlerdir. Kadınlar toplumsal cinsiyet rolleri ve sosyal statüleri sebebiyle afetlerde savunmasız ve dezavantajlı durumlar ile karşı karşıya kalabilirler. Buna karşın afetlere ilişkin deneyimleri ile bütünleşik afet yönetiminin her aşamasına katkı sağlayabilirler. Bu çerçevede afetlere toplumsal cinsiyet perspektifiyle bakabilmek ve deneyimlerden dersler çıkarabilmek afet yönetiminde başarıyı sağlayabilir".

Afetlerde yoksulluk ile zarar görebilirlik arasında yakın ilişki bulunduğuna dikkat çeken araştırmacı, ülkelerin kalkınmışlık düzeyi yükseldikçe, afetlerden etkilenme derecesi ve zarar görebilirlik azaldığını belirtiyor. Ekonomik kalkınmışlık düzeyinde, toplumun afet farkındalığı ve afet okuryazarlığının yüksekliği, hukuk sisteminin işlerliği ve kamu yönetiminin etkinliği gibi etkenlerin rol oynadığını belirten Gündüz, Batı Yarımküre’nin en yoksul ülkesi Haiti ile ekonomik açıdan gelişmiş Japonya’nın yaşadığı benzer büyüklükteki doğal afetlerin sonuçları itibariyle nasıl farklılaşabildiğini örneklerle anlatıyor çalışmasında.

Afetlerde denge ve denetleme sistemi

Denge ve Denetleme Ağı’nın yayınladığı Depremlere Karşı Kırılganlıkta Denge ve Denetleme Sisteminin Etkisi başlıklı rapor ise Türkiye, Şili ve Japonya örneklerinden hareketle, depremi ‘’afet’’e dönüştüren dinamikleri, ülkelerin afetlere karşı nasıl hazırlıklı olabildiklerini, kurumların işlevselliği; hesap verebilirlik, şeffaflık açısından inceleyen bir başka önemli çalışma. Bu çalışmada incelenen ülkelerden, dünya üzerinde en sık deprem ve volkanik patlama yaşayan Şili’de 1960 yılında yaşanan ve 9,5 büyüklüğündeki tsunami de üreten ‘Büyük Şili Depremi’ 2000’e yakın insanın ölümüne neden olmuş. Sonraki yıllarda Şili, depreme karşı kırılganlık azaltma çabalarıyla örnek gösterilen bir ülke haline gelmiş. Ülkede en son 2015 yılında meydana gelen 8,3 büyüklüğündeki depremde hayatını kaybeden kişi sayısı 12!

Afet dayanıklı bir toplum olmaya giden yolda artık hepimizin bildiği gibi en büyük rehberimiz bilim. Bağımsız araştırmalar, bu araştırmalar için oluşturulacak fonlar, özerk üniversiteler, denetlenen kamu kurumları, hesap veren yöneticiler. Kısacası afet dirençli bir ülke yaratmanın temel koşullarının bir an önce hayata geçirilmesini talep ediyoruz toplumca. Bu talebin sosyal boyutunu ise, demokrasi ve insan odaklı değerler bütününün en tepedeki yürütme erkinden başlayarak baştan aşağıya tüm idari mekanizmalara yerleştirilmesi oluşturuyor.

Kadınların kırmızı çizgisi İstanbul sözleşmesi

İstanbul Sözleşmesi ile bu ülkenin kadınlarının elinden alınan hakların hızla geri verilmesi gerekiyor. İmzacı devletlere toplumsal cinsiyet eşitliği ekseninde politikalar üretip uygulaması ve bunu sağlamak adına daha fazla ekonomik kaynak tesis edilmesini, kadına yönelik şiddetin boyutu hakkında istatistik verilerinin toplanması ve kamuoyu ile paylaşılmasını, şiddeti önleyecek toplumsal zihniyet değişikliğinin yaratılması sorumluluğunu yükleyen İstanbul Sözleşmesi, tam da bu yıkıcı depremin ertesinde bu ülkede siyasetin depremden sonra iki numaralı gündemi olmak zorunda. Aksi halde, Türkiye’de toplumsal cinsiyet eşitliği temelli bir sistem kurulmadıkça; cinsiyet eşitliğinin bir insan hakkı olduğu bilinci yerleşmedikçe, kadınlar ekonomik ve sosyal açıdan güçlendirilmedikçe, yıkıcı depremin birinci ayında dahi bölgedeki kadınlar en temel ihtiyaçlardan ve güvenli alanlardan yoksun bırakılıyorsa bundan sonra olabilecek her türden afet bu ülkede hep olduğu gibi en çok kadınların canını yakmaya devam edecek.

Kaynak UNFPA Türkiye

Yorumlar (0)
17
parçalı bulutlu
banner17
Günün Karikatürü Tümü
Günün Anketi Tümü
Bergama İl Olmalı mı?
Bergama İl Olmalı mı?
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 30 81
2. Fenerbahçe 30 79
3. Trabzonspor 30 49
4. Beşiktaş 30 46
5. Kasımpasa 30 43
6. Başakşehir 30 42
7. Rizespor 30 42
8. Antalyaspor 30 41
9. A.Demirspor 30 39
10. Alanyaspor 30 39
11. Sivasspor 30 38
12. Samsunspor 30 36
13. Kayserispor 30 36
14. Ankaragücü 30 33
15. Hatayspor 30 33
16. Konyaspor 30 33
17. Gaziantep FK 30 31
18. Karagümrük 30 30
19. Pendikspor 30 29
20. İstanbulspor 30 13
Takımlar O P
1. Eyüpspor 27 64
2. Göztepe 27 56
3. Sakaryaspor 27 47
4. Ahlatçı Çorum FK 27 45
5. Kocaelispor 27 45
6. Bodrumspor 27 44
7. Boluspor 27 43
8. Bandırmaspor 27 41
9. Gençlerbirliği 27 40
10. Erzurumspor 27 37
11. Ümraniye 27 33
12. Keçiörengücü 27 32
13. Manisa FK 27 31
14. Şanlıurfaspor 27 27
15. Tuzlaspor 27 27
16. Adanaspor 27 27
17. Altay 27 15
18. Giresunspor 27 7
Takımlar O P
1. Arsenal 28 64
2. Liverpool 28 64
3. M.City 28 63
4. Aston Villa 29 56
5. Tottenham 28 53
6. M. United 28 47
7. West Ham United 29 44
8. Brighton 28 42
9. Wolves 28 41
10. Newcastle 28 40
11. Chelsea 27 39
12. Fulham 29 38
13. Bournemouth 28 35
14. Crystal Palace 28 29
15. Brentford 29 26
16. Everton 28 25
17. Luton Town 29 22
18. Nottingham Forest 29 21
19. Burnley 29 17
20. Sheffield United 28 14
Takımlar O P
1. Real Madrid 29 72
2. Barcelona 29 64
3. Girona 29 62
4. Athletic Bilbao 29 56
5. Atletico Madrid 29 55
6. Real Sociedad 29 46
7. Real Betis 29 42
8. Valencia 28 40
9. Villarreal 29 38
10. Getafe 29 38
11. Las Palmas 29 37
12. Osasuna 29 36
13. Deportivo Alaves 29 32
14. Mallorca 29 30
15. Rayo Vallecano 29 29
16. Sevilla 29 28
17. Celta Vigo 29 27
18. Cadiz 29 22
19. Granada 28 14
20. Almeria 29 13

Gelişmelerden Haberdar Olun

@