96 yaşında yaşama veda eden Theodorakis'i dünya nasıl tanıyordu?
Büyük besteci... (Zorba filminin müziği unutulur mu?..)
Demokrasi ve insan hakları savunucusu...
Barış savaşçısı... (1983'de kendisine Lenin Barış Ödülü verildi.)
Destansı bir yaşam...
İzmir'li bir anne ile Girit'li bir babanın çocuğu olarak,
Çeşme'nin karşısındaki Sakız adasında doğdu.
İkinci Dünya Savaşı'nda,
Yunanistan'ı işgal eden faşist güçlere karşı mücedeleye başlayıp, İtalyanlarca tutuklandığında henüz 17 yaşındaydı.
1946-1952 arası,
Yunanistan'daki iç savaş sırasında,
Yunanistan Komünist Partisi (KKE) üyesi olarak, Milli Kurtuluş Cephesi (EAM) içinde,
Atina bölgesinden sorumlu gerilla çavuşu olarak mücadele etti.
Yakalandı, İkaria adası ve Markonisa'da ağır işkencelerden geçirildi, idama mahkum edildi,
kurşunlandı, öldü sanıldı ama ölmemişti.
İç savaş sonrası,
Lambrakis Gençlik Örgütü başkanlığına getirildi. Pire'den milletvekili seçildi.
1967 yılında faşist Albaylar Cuntası iktidara geldiğinde, Theodorakis'in müzikleri yasaklandı,
ev hapsine çarptırıldı.
Yeraltına çekilerek faşist cuntaya karşı, Yurtsever Cephe içinde mücadele etti.
Yakalandı. Oropos esir kampına gönderildi.
Dünyanın dört bir yanında sürdürülen kampanyalar sonucu cezası sürgüne çevrildi...
1981-1990 arası Yunanistan Komünist Partisi'nden milletvekili seçilerek meclise girdi...
1990 yılında,Yeni Demokrasi Partisi içinde bağımsız milletvekili olarak Kültür Bakanlığı'na getirildi.
Kendi isteği ile bakanlıktan ayrıldı.
Zülfü Livaneli ile birlikte Türk-Yunan Dostluk Derneği'nin kuruluşuna öncülük etti.
1996 Gölcük Depremi sonrası Türkiye İle Dayanışma Konserleri düzenlediler...
2004'de,niçin öyle davrandığını merak etmiştim:
Kıbrıs'ta Annan Planı oylaması öncesinde,
Zülfü Livaneli Kıbrıs Türklerini 'Evet' demeye çağırırken,
Theodorakis:
"Evet oyu ABD ve İngiliz emperyalizmi çıkarlarına alet eder. Vereceğiniz 'Hayır' oyu İkinci Dünya Savaşı'nda
Nazi'lere karşı haykırdığımız 'Hayır'a eşdeğerdir"
diyerek Kıbrıslı Rumları 'Hayır' demeye çağırdı...
Üç yıl önce de niye öyle davrandığını
anlamaya çalışmıştım:
Bildiğiniz gibi, 2018'de,
içinde ırkçı Altın Şafak örğütünün de olduğu aşırı sağcılar Atina'da "Makedonya Yunandır!" mitingi düzenlediklerinde, 92 yaşındaki Theodorakis tekerlekli sandalyesi ile o mitinge katıldı ve konuşma yaparak:
"Makedonya her zaman Yunandı ve öyle kalacak." dedi.
Bunun üzerine solcular evinin duvarına:
"Nazi'lere karşı dağlarda yücelttiğin mücadele, Syntagma meydanının pis çamurlarında bitti..."
yazmışlardı...
Öte yanda, geçen yıl Yunanistan Komünist Partisi (KKE) Genel Sekreteri Dimitris Kuçubas'a gönderdiği,
"Şu anda hayatımın sonunda, hesap vaktinde" diye başladığı mektubunda Theodorakis şunları yazıyordu:
"Böylece görüyorum ki hayatımın en kuvvetli ve olgun yıllarını KKE bayrağı altında geçirmişim. Bu nedenle bu dünyadan komünist olarak göçmek istiyorum..."
Belki de bunların yanıtı Theodorakis'in şu sözündeydi:
"Önce Yunanlıyım,
sonra komünist..."
Bu müthiş yaşamı Theodorakis'in sözleriyle noktalayalım:
"Eğer yaşadıklarımı tecrübe etmeseydim,
bu müziği yapamazdım..."
Anısına saygıyla...