May Day (1 Mayıs)

Avustralya'ya geldiğimden bu yana tüm 1 Mayıs yürüyüş ve mitinglerine
(sağlığım elverdiğince hazırlıklara da katkıda bulunarak) katıldım.

80'li yıllarda yüzbini bulan katılım, 90'larda onbinlere ve giderek binlere geriledi.
(Yazının amacı bunun nedenlerini irdelemek değil.)

1 Mayıs'a genellikle,
bu yıl olduğu gibi,
Avustralya Sosyalist Partisi (şimdiki adı Avustralya Komünist Partisi) kortejinde
(bazen Öğretmenler Sendikası'nda)
katıldım.

Bu 1 Mayıs mitinginde,
8 konuşmacının birisi hariç tümü kadındı.
Avustralya Federal Gölge Eğitim Bakanı Tanya Plibersek ve NSW Öğretmenler Sendikası temsilcisi dahil, konuşmacılarının (AMWU temsilcisi hariç) tamamının kadın olduğu 1 Mayıs 2022, bu özelliğiyle 
unutulmazlarım arasında yerini aldı...

Geldiğim yıllarda Avustralya'daki güçlü sendikal hareket ve grevler beni çok etkilemişti.

Bırakın işçilerin kendi ekonomik ve sosyal hakları için mücadelelerini,
dünyanın diğer yörelerindeki anti demokratik uygulamalara karşı da etkin dayanışma eylemleri yürütülüyordu.

Liman işçilerinin o ülkelerden gelen ya da o ülkelere gidecek olan malları yüklemeyi reddettiklerine tanık oldum.

O yıllarda Türkiye'deki faşist diktatörlüğe karşı yaptığımız etkinliklere büyük katkı sağlıyor,
yürütülen davalara karşı, (DİSK,Barış Derneği) dayanışmalarını göstermek için temsilci gönderiyorlardı...

Bu güçlü sendikal hareketin ve May Day geleneğinin önemli bir nedeni, 1 Mayıs'ın Avustralya'da doğmasıydı.

Elbet 1 Mayıs'ın onuru,
1886'da 8 saatlik iş günü için iş bırakarak direnen, ağır katliamlara uğrayan,
önderleri asılan Amerika'daki Hay Market emekçilerinin..

Tamam; 1889'da toplanan Uluslararası İşçi Kongresi, Hay Market direnişinde yaşamını yitirenlerin anısına, 1 Mayıs'ı "Uluslararası İşçi Dayanışması ve Mücadele Günü"
olarak kabul etti...

Ama sosyalist hareketin büyük önderlerinden Rosa Lüxemburg, 1 Mayıs'ın Avustralya'da başladığını belirttiği yazıyı, 1894'de iyi ki yazarak,tarihe not düştü:

1856 yılında, (Hay Market direnişinden 30 yıl önce)
Melbourne'deki
işçiler, 8 saatlik iş günü için bir günlük iş bırakma kararı alırlar.
Bu direnişi o yıl bir gün için planlayıp uygulasalar da,
işçilerin üretimden gelen güçlerini ve sınıf dayanışmasını göstermek, birliklerini pekiştirmek için her yıl tekrarlamayı kararlaştırırlar ve bu eylemi gelenekselleştirerek,
tarihte ilk kez işçi sınıfına ait bir gün düşüncesini yaşama geçirip, 1 Mayıs'a öncülük ederler...

Peki, Avustralya'daki bu güçlü işçi hareketinin kökeni neye dayanıyor?

Biliyorsunuz, İngiltere 1700'lerin sonlarından itibaren ağır cezalı mahkumları Avustralya'ya göndererek, adayı açıkhava hapishanesi olarak kullanıyordu.

Gönderilenler arasında 'chartist' sendikacılar, işçi önderleri de vardı.

Kimdi bu chartistler?

Adlarını, 1838'de yayımladıkları ve işçi sınıfının öncelikli haklarını içeren "People's Charter-Halk Bildirgesi"nden alıyorlardı.

Sanayi devrimiyle birlikte,1800'lerin başından itibaren İngiltere'de işçi sınıfı mücadelesine grevlerle, direnişlerle damga vurmuşlardı.

Onlarcası katledildi,
halkı ayaklandırma suçlamalarıyla tutuklandılar,
zindanlara atıldılar,
vatan haini ilan edildiler...
İşte bu hareketin ağır cezalı mahkumları olarak Avustralya'ya gönderilen liderleri,
işçi sınıfı düşüncesini burada da yaymaya başladılar.

Gerek 1854 yılında
Balarat'ta, altın madencilerinin tarihe Euroka adıyla geçen direnişlerinde, gerekse 1856 yılındaki 8 saatlik iş günü için iş bırakma eyleminde, 1 Mayıs'ın doğuşunda önemli etkileri oldu...

Yaşasın emekçilerin birlik,mücadele ve dayanışması...

Yaşasın 1 Mayıs...