Bostanlı Demokrasi Meydanı’ndayız…
Sonbahar akşamında denizden gelen esintinin serinliği…
Yüreğim, yüreklerimiz ise kıpır kıpır, sıcacık…
“Bütün İnsanlar İçin Ekmek, Işık ve Şarkı” diyerek,
Türkiye ve Yunanistan Komünist Partilerince düzenlenen, Theodorakis’in doğumunun 100. yılı etkinliğinde; barış, demokrasi ve özgürlük şarkıları dinliyor, eşlik ediyoruz…
Konuşmasına, komşu Türk ve Yunan halkları arasındaki dostluğun önemine vurgu yaparak başlayan YKP (KKE) Merkez Komitesi üyesi N.Sofianos, Theodorakis’in müziğini anlatırken, “Zorba” ile birlikte, “Z” filmine de atıfta bulunuyor.
“Z” yani “Ölümsüz”.
1969 yapımı, Costa Gavras’ın yönettiği unutulmaz film.
Neydi konusu?
1963 yılında, barışsever milletvekili Prof.Dr Lambrakis bir toplantıda yaptığı konuşma sonrası çıkışta katledilir.
Ne demiştir konuşmasında?
“Yunanistan’daki yabancı askeri üsler kaldırılsın…
İnsanlık silahlanmaya harcadığı parayı eğitime, sağlığa…aktarsın…”
İç savaş sonrası ABD desteğiyle iktidara gelen işbirlikçi ve gerici iktidar, ‘kaza’ diyerek cinayeti gizlemeye, olayın üzerini örtmeye çalışır.
Filmde, namuslu bir hakimin gerçeği ortaya çıkartmak için verdiği mücadeleyi görürüz.
Korku ve terör estirerek, baskı ve zulümle iktidarlarını sürdürenler, bir yandan da ırkçı ve dinci söylemlerle eğitimsiz bıraktıkları halkın bir kısmını da, cehaletin örgütlü gücü haline dönüştürürler.
Aydınların, barışseverlerin,
solcuların üzerine saldırtırlar.
Davada, cinayetin Yunanistan polis ve istihbaratınca desteklenen aşırı milliyetçi faşistlerce düzenlendiği ortaya çıkar…
(Türkiye’de, 12 Eylül 1980 faşist darbesine giden süreçte yaşananlar?!..)
Faşist katiller yakalanıp, ceza alırlar almasına da….
Sonunda ne mi olur?
1967’de iktidara gelen Albaylar Cuntası’nın ilk işlerinden birisi, bu iki faşist katili hapisten çıkarmak olur!..
Baskı ve zulmü daha da artırırlar.Yasaklar alır başını gider. O kadar ki; özgürlük ve demokrasi mücadelesini simgeleyen ve “O Yaşıyor” anlamına gelen ve filme adını veren “Z” harfi bile yasaklanır!..
Theodorakis’in müziğinin de filmdeki etkisi çarpıcıdır.
Zeybek oyunlarımızın müziğini anımsatan, kah yavaşlayıp kah gerilimin artmasıyla yükselen;
Theodorakis’i katledilen ‘Barış’ savaşçısı Lambrakis ile özdeşleştiren, filmle bütünleşen bir müzik…
Müzik filmde bir ‘adalet’ çığlığıdır…
Özgürlük ve Demokrasi haykırışıdır…
Ezilen tüm halkların yükselen sesidir…
TKP Genel Sekreteri Kemal Okuyan’da konuşmasında, Theodorakis’in Filistin halkı ile dayanışmasına vurgu yaptı.
Theodorakis 1981’de Arafat ile görüşmesi sonrası,
Filistinliler için marş bestelemiş, Filistin’de kendisine onursal vatandaşlık vermişti…
Theodorakis’in ‘Zorba’ filmi için bestelediği müziğini dinlerken geçmişe gidiverdim…
Yıllar önce Nuran ile Girit’teyiz. ‘Zorba’nın yazarı Kazancakis’in mezarını ziyaret edip çiçek bırakmak istedik.Dönüşte taksiciye borcumuzu sorduk.
“Borcunuz yok!” dedi.
“Kazancakis bizim onurumuzdur. Bu kadar yıldır taksicilik yapıyorum; ilk kez iki Türk’ün onun mezarını ziyaret edip, çiçek bıraktığına tanık oldum. Kazancakis’in bize bıraktığı en büyük miras hümanizm oldu… Ziyaretinizle bana büyük bir mutluluk yaşattınız. Bu yeter…”
Gel de duygulanma…
Ne yazıyor mezar taşında?
“Ne hiçbir şey umuyor ne de hiçbir şeyden korkuyorum.
Ben özgürüm!”
Gecede,Yunan müzisyenlerin Theodorakis’in eşitlik ve kardeşlik için yazılmış bestelerini söylemelerinin ardından solist Gülcan Altan, orkestrası ve Muammer Ketencoğlu eşliğinde sahnedeydi:
“Dövüşmeden Ölmeyiz”
“Gelir misin benimle sevdiğim
Yüreğinle ve sesinle
Umudu taşımak için…
Özgür yarınların eşliğinde
Biz yan yana seninle
Dövüşmeden ölmeyiz…”
Ardından, “Boyun Eğme” geldi…
Ve “Omuz Ver”:
“Omuz ver kardeşim
Omuz Ver
Gelecek özgür yarınlara…
Yıkılsın bu duvarlar
Yıkılsın bu saraylar…”
Geceden ayrılırken Nuran ve ben,topluluğun attığı sloganı mırıldanıyorduk:
“El Pueblo Unido
Jamas Sera Vencido…”
(Örgütlü Halk Asla Yenilmez!)