Eşim Nuran'ın yeğeni,
ikizleri ile birlikte ziyaretimize geldi.
Altı yaşındaki ikizlerin bir de bakıcıları var.
Orta Asya'lı olduğu çekik gözlerinden belli. Kırgızmış...
Adını sordum.
"Adım Aydana ama siz de herkes gibi Ayda deyin..." dedi.
"Niye Ayda diyeyim ki,
adın Aydana..." dedim.
Gülümsemesindeki sevinci hissettim...
Bişkek yakınlarında Karakol isimli bir kasabadanmış.
Öğretmen olmak istiyor. Üniversite eğitimini maddi zorluklar yüzünden yarım bırakıp para kazanmak için buraya gelmiş. Bir ay sonra dönerek eğitimine devam edecekmiş.
"Manas Destanı"nı biliyor musun?" dedim,
yanlış anladı ve "Evet,Bişkek'te Manas Üniversitesi'nde okuyorum." diye yanıtladı.
Destan'dan söz ettiğimi anlayınca da, "Her Kırgız gibi ben de bazı bölümlerini ezbere bilirim." dedi.
Ricam üzerine de okudu... Kullandığımız bazı sözcükleri yakaladım...
Sohbetimiz Cengiz Aytmatov'la sürdü.
Onu da önce anlamadı, sonra da "Haaa, Çıngız Iytmatıv..." dedi.
(yanlış yazmış olabilirim, bağışlayın.)
"Cemile"den girdik,
"Elveda Gülsarı"dan çıktık...
O kadar mutlu oldu ki anlatamam.
Hayretle, "Siz bunları nereden biliyor sunuz? Bu kadar zamandır buradayım,
ne Manas'dan ne de Aytmatov'dan söz eden kimseyle karşılaşmadım.." dedi.
"Hepsinin de Türkçe çevirileri basıldı ve çok okunur, bazılarının filmi bile çekildi. (Selvi Boylum Al Yazmalım)"
deyince hem şaşırdı hem de çok sevindi...
Aydana'yı niye anlattım?
Biliyorsunuz, Manas bilinen tarihin en eski ve dize olarak en büyük destanı...
Yazılı kayda geçebilen bölümü bile 500 bin mısranın üzerinde...
(Tamamının 1.5 milyon dize olduğu var sayılıyor...)
Destan, özgürlüğünü sağladıktan sonra,
parçalanan Kırgızları birleştirerek halkının refahı için çalışan Manas'ın, oğlunun ve torununun yaşamını,
yaptıklarını anlatır...
Ulusların kimliklerinin biçimlenmesinde destanların önemi büyük...
Bizi biz yapan değerlerin farkına varmamıza,
"kimiz biz?" sorusunun yanıtlanmasına kaynaklık ederler...
Gerçekliğin dışında mitolojik öyküler olarak görülseler de,
döneminin siyasal-kültürel yaşamından izleri bugünlere taşırlar...
Destan anlatıcıları tarih boyunca,
Anadolu'nun en önemli simgelerindendi. İzleri bizim kuşağa kadar ulaştı...
Eşim Nuran'ın ataları 1500-1600'lerde Makedonya'ya gönderilen Türkmen boylarından...
Ben de adı Türkbeyli (şimdi Mengen) olan Bolu'nun bir kazasında doğdum.
Ama ikimizin dedelerinin bizlere anlattığı Köroğlu destanı dizeleriyle neredeyse bire bir aynıydı...
"Dede Korkut" hikayeleri de, bir anlamda Oğuzların yaşamlarından destansı parçalar değil midir?..
Aydana ile sohbetten sonra bunları düşündüm ve sordum kendime, acaba okullarımızda destanlara gerekli önem veriliyor mu?..
Ya da şöyle sorayım:
Aydana'nın Manas destanından ezbere okuduğu dizeler gibi bizde de gençlerimiz destanlarımızdan birkaç dize okuyabilirler mi?..
Belki de çok önemsiz görebileceğiniz bir konuda duygularımı paylaşmak istedim...
İyi Bayramlar...