Dikili'nin İstiklal Madalyalı Cumhuriyet öğretmeni

Adı Halil İbrahim Zeyrek. 1891'de dünyaya geldi. Ülkesinin yıkım sürecine tanıklık ediyor, çıkışın eğitim olduğuna inanıyordu. Öğretmen oldu. İlk görev yeri doğduğu Ayvalık'ın Bağyüzü Köyü'ydü.

Fakat hevesi kursağında kaldı. Yunan işgali başladı. 172. Alay Kumandanı Yarbay Ali Çetinkaya'ya gitti. Kuvvet toplamakla görevlendirildi. Yöreden direnişçiler topladı. Birbirlerine küs 4 efeyi barıştırdı, birlikte savaştı.

Haber: Gökmen Ulu

Cumhuriyet ilan edildikten sonra 2133 numaralı İstiklal Madalyası ile taltif edildi. 1923'teki İzmir İktisat Kongresi'nin 1135 delegesinden biri oldu. Savaş sonrası Dikili'ye yerleşti. Afyonkarahisar Milletvekili olan Ali Çetinkaya geldi, “Gazi Mustafa Kemal Paşa'yla konuştuk. Seni mebus olarak görmek istiyoruz” dedi. Zeyrek teklifi nezaketle reddetti: “Öğretmenlik yapamazsam bedbaht olurum.”

Dikili'de görevlendirildi. 1926'da başöğretmen oldu, görevi 24 yıl sürdürdü. 1928'de Harf Devrimi sonrası seferberliğe katıldı, halka okuma-yazma öğretti. 

Kasabadaki iki derslikli ilkokulu Rumlar’dan kalma iki katlı binaya taşıyarak beş dersliğe ulaştırdı. 1928’de Dikili ilçe yapıldı, Halil İbrahim Zeyrek, ilk ilçe milli eğitim müdürü olarak görevlendirildi. Aynı yıl İzmir’in efsane valisi Kazım Dirik’le temasa geçti. Dikili’nin köyleri Bademli, Çandarlı, İslamlar, Çağlan, Kıratlı, Hasanoğlu, Demirtaş, Katıralan’da birer derslikli okul açılmasını sağladı. Yurt savunmasında yürek yüreğe çarpıştıkları milli kahramanları Halil İbrahim’in bir dediğini iki etmeyen vefakar ve cefakar köylüler, okullaşma sürecinde imecenin en güzel örneklerini sergiledi. 

Bu arada yeni okul yapımı için harekete geçti. 1948 yılında Ali Haydar Altınel tarafından yapımı tamamlanan ilkokulun adı, kahramanlara vefa duygusunu yitirmeyen Zeyrek’in önerisiyle Ali Çetinkaya oldu. Okulu inşa ettikleri alan manevi bir değer taşıyordu. Ali Çetinkaya 172. Alay Komutanı’yken, işgalden bir hafta önce Zeyrek’le beraber bu alana gelmiş, kasaba ahalisine direniş çağrısında bulunan heyecanlı konuşmalar yapmıştı.

1956’da açılan Atatürk İlkokulu’nun ilçeye kazandırılmasında rol aldı. 1961’de, Atatürk’ün vefatının 25’inci yılında “O ve İnsanlık Eğitimi” adlı kitap yazdı. Milli Eğitim Bakanlığı yardımcı ders kitabı olarak müfredata aldı. 1973’te açılan Dikili Lisesi’nin yapımında da lokomotif yine Zeyrek’ti. “Nihayet liseye de kavuştuk ya, artık gözlerim açık gitmem” demişti.

Zeyrek, ileri görüşlü Kaymakam Vefki Ertür ve hayırsever yurttaşların desteğiyle yeni okullar kazandırdı. Kolay olmadı. Devlet 70 bin lira gönderebilmişti. Elbette yetersizdi. Örgütçülüğünü konuşturarak, Dikili Okul Yaptırma Derneği kurulmasına ön ayak oldu. İş insanları Ahmet Ulu, Adil Özen, Enver Beşorak, Yusuf Mergen, Ethem Paker, Hüseyin Güvenli maddi kaynağı sağlayanlardı. Edip Birözü uyanık müteahhit değildi, namuslu ve yurtsever müteahhitti, okul inşaatlarında kar amacı gütmeden çalıştı. Arabacı Kamber Ak, nakliye ekibiyle birlikte bütün malzemeleri gönüllü olarak taşıdı. “Biz okuyamadık, yeter ki çocuklar okusun” diyordu. Halil İbrahim Öğretmenin toplumda sağladığı motivasyon ve koordinasyon mükemmeldi.

Kültür Sevenler Derneği'ni, Dikili Gençler Birliği Kulübü'nü kurdu. 13 Nisan 1934'te Dikili'ye gelen Atatürk'ü kulüpte ağırladı. Müzik ve tiyatro grubu, bisiklet, yüzme ve tenis takımı kurdurdu. 1961'de, Atatürk'ün vefatının 25'inci yılında “O ve İnsanlık Eğitimi” adlı kitap yazdı.

7 Ocak 1974'te vefat etti.

Lisenin açılışından bir yıl sonra, 84 yaşında hayata veda ettiğinde bütün şehir halkı gözyaşlarına boğuldu. Türk bayrağına sarılı tabutunu öğrencileri sırtladı. Üç okulun bahçesinde ayrı ayrı tören düzenlendi. Öylesine kalabalıktı ve gördüğü saygı öylesine büyüktü ki, cenazesi, şehir merkezine üç kilometre mesafede olan kabristana araçlarda değil, omuzlarda taşındı.   

Huzur içinde sonsuzluğa giderken, Dikili, küllerinden yeniden doğan bir Cumhuriyet şehriydi artık. 

Mezar taşına son nasihati yazıldı: Talebelerini ve evlatlarını kendinden üstün yetiştirmeyen ana, baba ve öğretmenler, ‘vazifemizi yaptık' demesinler.

Anıt adam Halil İbrahim Öğretmen’in eğitimin can suyu ile yetiştirdiği fidanlar ağaca, ağaçlar ormana dönüştü. Ömrü boyunca para biriktirmedi, insan biriktirdi. Tüm mal varlığını çiftçi ve esnafa bağışlayan Halil İbrahim Zeyrek, altı çocuğunun hiçbirine maddi miras bırakmadı. En büyük mirası, şerefli bir soyadı ve her birine verdiği nitelikli eğitimdi.

Çocukları: Mehmet İhsan Zeyrek öğretmen oldu, Dikili İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü yaptı. Fikret Zeyrek Sucuoğlu öğretmen oldu. Ülker Zeyrek Abacıoğlu öğretmen oldu, ilçenin ilk kadın okul müdürü olarak görev yaptı. Güler Zeyrek Günvar öğretmen oldu, Bayraklı’daki Piyale İlkokulu’nun kuruculuğunu yaptı. Ali Güven Zeyrek İzmir Türk Koleji’nin resim öğretmeniydi, aynı zamanda dünyaca ünlü bir ressam oldu. Hasan Zeyrek, Ziraat Bankası Müfettişliği ve Tarım Kredi Kooperatifi Ege Bölge Müdürlüğü yaptı.

Foto: Çocukları (soldan sağa): Fikret Zeyrek Sucuoğlu, Mehmet İhsan Zeyrek, Güler Zeyrek Günvar, Hasan Zeyrek, Ülker Zeyrek Abacıoğlu, Ali Güven Zeyrek. (1974)