1923 yılında Cumhuriyetin ilanı ve Devrimlerin yapılmaya başlamasıyla Türkiye Cumhuriyeti Devletinin laik bir sistemle idare edilmesine karşı olan güçlerin etrafında teşkilatlanan tutucu, bağnaz, devrim karşıtı kişiler ve bunların yarattığı ortamda güç bulan şeriatçı bir gurup 23 Aralık 1930 günü Menemen’de isyan ederek Asteğmen Kubilay ve bekçiler Hasan ve Sevki’ yi şehit ettiler.
Cumhuriyet uğruna canını veren Asteğmen Kubilay’ı, onunla birlikte şehit olan bekçiler Hasan ve Şevki’yi rahmet ve minnetle anıyorum.
İsyanın ardından kurulan Divanı Harp ‘te de olayın failleri olarak yargılanan sanıklara 26’sı idam olmak üzere çeşitli cezalar verilmesiyle olay sonuçlanmıştır.
İsyan dinci çevrelerce basit ve sıradan birkaç meczubun hareketi olarak değerlendirilirken olayın bir provokasyon olduğu da öne sürülmüş ve o günlerde siyaseten CHF (Cumhuriyet Halk Fırkası) nin karşısında güçlenen Serbest Fırkanın önünü kesmek için onun güçlü olduğu Menemen ilçesinin seçildiği iddia edilmiştir.
Bugün isyanın 95’nci yıldönümünde bu iddialar halen gündemde ki yerini korumakta ve dinci basın tarafından kullanılmaktadır.
Menemen’de vukuu bulan isyanı sadece 23 Aralık 1930 günü gelişen bir olay olarak görmek olayı basitleştirmek ve sıradanlaştırmaktır. O tarih sebep ve sonuç ilişkisinin son günleridir.
Olayın öncesi birkaç gün, birkaç ay değil birkaç yıllık bir birikimin ve öç alma duygusunun eseridir. İncelenmesi gereken 23 Aralık 1930’a nasıl gelindiğidir.
O tarihe ve isyana sebep olan bazı oluşumlar, olaylar ve temel taşlarını https://alasehirli.wordpress.com/2017/12/20/menemen-isyani/ bağlantısından okuyabilirsiniz.
28 K. evvel (Kânunuevvel/Aralık)1930 tarihli Halk Dostu gazetesinde yayımlanan “Türk Genci Kubilay’ı Unutma” başlıklı yazı bugünün gençliğine bir uyarıdır…
Türk Genci!
Menemen sokaklarında dökülen kan senin kanındır. Yıkılmak istenilen eser, Büyük Adam’ın sana emanet ettiği eserdir; senin varlığındır, sensin…
Senin neslinden Kubilay adlı bir öz Türk delikanlısı başını verdi. Amma Cumhuriyet’i vermedi.
Genç Kubilay azılı şeriat eşkıyasının karşısına tek başına çıktı; tek başına dövüştü… Onları kesik başının kanında boğdu.
Türk genci!.. Cumhuriyet sana emanettir. Onu yok etmek isteyen düşmanlarla sarılısın. Kubilay’ın kanını takip et; o yoldan tarihe gir. Bugünkü düşmanlarını orada okuyacak, orada bulacaksın…
Bunların bazısının cebinde ecnebi parası vardır. Bazısının adı sanı seninkine benzemez, senden değildir. Bazısının kasketinin altında yeşil sarık vardır…
Birçokları da halife, saray uşaklarıdır. İşte bunlar Kubilay’ınki gibi senin de kanını içmeye hazırlanmışlardır. Bunlar seni, seninle beraber geleceğini, Türk tarihinin şahlanmış seyrini esir etmek istiyorlar. Sen onları esir edeceksin, kanlarında boğacaksın…
Türk genci! Kubilay’ı unutma! Onun bağrını kurşunlar deldi; of demedi, “Yaşasın Cumhuriyet” dedi. Delik deşik bağrından kanlar akarken başını kestiler, yine of demedi, “İnkılap yaşasın” dedi.
Bu sesi cevapsız bırakma! Bütün tarihin dinlediği gür sesini yükselt, Kubilay duysun!
Türk genci! (Kubilay) ‘ı unutma! (Kubilay)’ı ara… (Kubilay)’ı yaşa.