Ajans Bakırçay
2022-10-17 10:20:20

Sansür Terördür!

Utku Beycan

17 Ekim 2022, 10:20

Dezenformasyon yasası, en çok tartışılan ve ses getiren maddesiyle birlikte meclisten geçti.

Türkiye tarihinde muhalefet (özellikle sosyalistler), farklı yöntemlerle boyunduruk altına alınma girişimlerine alışkındır. Komünist tevkifatları, meşhur 141-142’ler, Tan baskını vs. Fakat bu denemelerden biri var ki, ortaya çıktığı ve kullanım yoğunluğunun arttığı dönem, günümüz koşullarına, bu denemelerinkilerden çok daha fazla benziyor. Bu örneklerin aksine o ne sağcı bir askeri cuntanın (ne de o cuntanın devamı olan gerici bir iktidarın) ürünüydü, ne de demokrasinin Türkiye’de yeni dallanıp budaklandığı, dolayısıyla sürekli tehdit altında olduğu bir dönemde ortaya çıkmıştı. İktidarın elinde böyle bir bahane yoktu. Bugünkü gibi (kısmen) demokratik yollarla seçilmiş, fakat halka vaatlerini gerçekleştirmemiş ve işleri git gide bozulan bir parti iktidardaydı. 1960’ta DP’nin Tahkikat Komisyonu, tıpkı bugünkü dezenformasyon yasası gibi bahanelerin değil, salt yalanların üzerine kurulmuştu ve özel olarak baskı uygulamada kullandıkları zemin de aynıydı; medya.

Komisyon kurulurken aşina olduğumuz yalanlar ortaya atılmıştı; gerekçelere göre muhalefet (yani CHP) gizli örgütler yoluyla yıkıcı, gayrimeşru ve kanun dışı faaliyetler yürütüyordu. Komünist medya kanallarının tanıtımını yapıyor, halkı silahlandırarak kanlı kardeş kavgaları tertipliyor, emniyeti ve asayişi sağlamakla görevli kurumları yozlaştırıyordu.

"Tahkikat Komisyonu" adıyla kurulan sansür ve baskı kurumu, 27 Nisan 1960’da büyük yetkilerle donatıldı. Komisyonun kararlarına muhalefet edenler "bir seneden üç seneye kadar hapse" mahkûm edilecekti. Mahkemelerin bile komisyon kararlarına itiraz etmesi yasaktı. 15 DP milletvekilinden oluşan komisyon Kurtul Altuğ ve Cemal Yıldırım isimli iki gazeteciyi tutuklattı. Ulus, Akis ve Kim isimli dergilerle Dünya, Demokrat İzmir, Sabah Postası, Yeni Adana, Türk Sözü, Yeni And, Bizim Sakarya, Dinar’ın Sesi, Antalya ve Son haber isimli gazeteleri ve bu gazeteleri basan matbaaları kapattı(1). Komisyonun ortaya çıkış şartları, muhalefete cezai yaptırımın şekli ve süresi, baskı uygulamada kullandığı zemin dışında dezenformasyon yasasıyla bir benzerliği de, ilgili metinlerde "sansür" veya benzeri bir kelimenin geçmemesiydi.

Dezenformasyon Yasası, komisyon kadar acımasız olur mu bilinmez. Bazıları yasa dâhilinde iktidarın, en fazla ibret-i alem olarak zapt edilmesi en çok ses getirecek birkaç kişiye yaptırım uygulayacağı görüşünde. Onlara göre yasanın esas amacı korku iklimi yaratarak vatandaşa oto sansür uygulatmak. Her türlü kesin olan bir şey var; dezenformasyon yasası terördür.

Terörün Gerçek Anlamı

"Terör" dendiğinde çoğunun aklına PKK, IŞİD, Taliban benzeri silahlı yapılar geliyor fakat akla ilk gelenlerin bu tarz silahlı örgütler olması, kelimenin kendi anlamı çerçevesinde kullanım alanını kısıtlıyor.

Kelimenin birkaç dildeki anlamına bakılarak kullanımının nasıl kısıtlandığına bakılabilir. Kendi kökeni olan Latincedeki anlamı "korkudan titreme"’dir. (2)TDK’daki anlamıyla terörizm, "yıldırıcılık" demektir(3). Emperyalizm tarihiyle uyumlu bir şekilde pek çok dildeki kelimelerin anlamlarını etkileyen İngiltere’de terörün anlamı, Oxford Sözlüğü’ne göre "saf korku hissi"’dir(4).Boy boy ansiklopedilerinden tanıdığımız "Larousse", terörün Fransızcasını "güvensizlik ortamı yaratmak, şantaj yapmak veya şiddet eylemleri gerçekleştirmek" olarak tanımlamıştır(5).

Görüldüğü gibi tarihinde "terör" adıyla anılan bir dönem olan Fransa’da bile bir eylemin terör eylemi olması için fiziksel şiddet veya silah şart değildir. Terör, şiddetli bir korku ortamı ve yılgınlık yaratma suretiyle eylem gerçekleştirme yöntemidir.

Yasa çerçevesinde bir yıldırma veya var olan yılgınlığı arttırma politikası uygulanacağı, AKP’nin geçmiş eylemlerinden bellidir. Balyozlar, Ergenekonlar, tarikatlara karşı mücadele ettiği için bürosundan yaka paça götürülen avukatlar, artık alenileşen bilgileri kaynağından alıntıladığı için tutuklanan gazeteciler, Hayyam dörtlüğü paylaştığı için başına gelmedik kalmayan sanatçılar... Ki verdikleri bilgiler de ne çarpıtma, ne dezenformasyondu. Sapına kadar doğru bilgilerdi. Belli bir büyüklükteki bir kitleye hitap eden, toplum üzerinde belli bir etkisi olan bir liderler, siyasetçiler, sendikacılar arasında, iktidarı çok rahatsız edeceğini bildiği halde sert bir eleştiri yaparken veya bilinmesi gereken bir şeyi halkla paylaşırken kaygısı olmayan bir tanıdığınız var mı?

------------------

1. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/516

2. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/38276#:~:text=Ter%C3%B6r%20(terror%2D%20terrorism)%20kelimesi,ortak%20korku%22%20anlam%C4%B1n%C4%B1%20verdi%C4%9Fi%20belirtilmektedir%C2%B2.

3. https://sozluk.gov.tr

4. https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/american_english/terror

5. https://www.larousse.fr/dictionnaires/francais/terrorisme/77478

Sitemizden en iyi şekilde faydalanmanız için çerezler kullanılmaktadır.