Birleşmiş Milletler’e bağlı 1943 kuruluşlu FAO(Gıda ve Tarım Organizasyonu) ve 1961 kuruluşlu WFP (Dünya Gıda Programı)’nin verdiği bilgiler, her yıl insanlık için daha da utanç verici bir hale geliyor. Son üç yılı kapsayan sayısal verilerden kısa bir özet çıkararak, inanılması güç tabloyu biraz gözler önüne sermeye çalışalım; 2018 Mart’ında WFP Direktörü David Beasley, Dünya’da kronik açlık çeken 815 milyon kişinin %60’ının kaynak peşindeki emperyalist ülkelerin neden olduğu savaş bölgelerinde yaşadığını ve çatışmaların neden olduğu açlık yüzünden ölme riskiyle karşı karşıya olanların sayısının son iki yılda yüzde 55 artarak 124 milyona ulaştığını söylemişti(1). Aynı yılın Eylül’ünde Beasley, her 5-10 saniyede 1 çocuğun açlıktan öldüğünü açıkladı. Aynı toplantıda, açlık çeken insan sayısının sürekli artarak 821 milyona ulaştığı dile getirilmişti(2). Bu sayı, 10 yıl önceki sayıya denkti ve 2016’da bu rakam, 804 milyon(3), 2014’te 784 milyondu(4). Bu rakamlar, BM’nin açlığı azaltmakla ilgili geleceğe yönelik planlarını uygulamayı imkansız hale getirmişti.
2020’de bu sayı, 690 milyona düşmüştü. Bu, başta serbest piyasacıları veya neoliberalleri biraz sevindirebilecek bir haber gibi görünse de rapora göre sayının aşağıya çekilmesinin nedeni, Çin’den gelen bazı yeni verilerdi ve bu rakamların haricinde Dünya’da açlık, 2014’ten beri hala artmaya devam ediyordu. 2030’da hedeflenen sıfır açlık projesinin gerçekleşebilmesi bir kenara, artış böyle devam ederse rakam, 2030’da 840 milyona ulaşacaktı (worldometters’a göre bu rakam çoktan aşıldı) ve 3 milyar kişi de sağlıklı besinden yoksundu(5). Bunların doğruluğu, worldometers. info(6) isimli, anlık istatistiksel veriler sunan portaldan sağlanan bilgilerle desteklenebilir. Örneğin, benim bu haberi yazdığım sırada, ayın 10’unda saat 16.30’da, Dünya’da 851.693.900 aç insan vardı. Dünya’da aşırı kilolu insan sayısı 1.710.000.398, obez sayısı 782.485.039, bu saate kadar açlıktan ölen insan sayısı 21.100’dü. (Veriler gece yarılarında, tam bilmediğim bir saatte sıfırlanıyor ve bu sayı ikiye katlanıyor.) ABD’de obezitenin sağlığa maliyeti, bu saate kadar 411.825.186 dolar, kilo kaybetmek için harcanan para 130.320.851 dolardı. Bıçak keskinliğinde bir çelişki!
FAO her hafta sürüyle haber yayınlar. Bu hafta ikisi dikkatimi çekmişti; ilki, 6 Mayıs tarihli, Türkçe’yle "Nisan’da uluslararası gıda fiyatları yükselmeye devam ediyor" başlıklı haber(7). Bu haberde söylenene göre FAO, uluslararası gıda emtia fiyatlarının Nisan’da art arda 11 aydır arttığını bildirmişti. Şeker, gıda fiyatında yükselişe öncülük ediyordu ve insan besininin olmazsa olmazı tahıl fiyatları da şekere eşlik ediyordu. Nisan’da tüm Dünya’da gıda fiyatı, geçen yılın aynı ayındaki seviyesinden yüzde 30,8 yüksekti. Endekse göre fiyatlar, Mayıs 2014'ten bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Tüm zamanların en yüksek seviyesine Şubat 2011'de ulaşmıştı ve bugünkü seviye, bu seviyenin yüzde 12 altında. Nisan seviyesinin Mart seviyesinden 1.7 puan yüksek olduğu hesaba katıldığında 12 puanlık farkın ne kadar kolay kapanabileceği görülebilir ve eğer kapanırsa, gıda fiyatlarındaki pahalılık, tarihte saptanmış en yüksek seviyeye çıkmış olacak. Şeker fiyatı endeksi, Nisan 2020’ye göre %60, bitkisel yağ fiyatı endeksi Mart’a kıyasla 1.8 puan, et fiyatı 1.7 puan artmıştı. Tahıl fiyatı, geçen yılın Nisan’ına göre %26 artmıştı. Bu artış, mısırda %67,7’ydi.
Diğer haber 5 Mayıs tarihli, yine Türkçe’yle "Akut gıda güvensizliği beş yılın en yüksek seviyesine yükseldi" başlıklı haber(8). "2021 Küresel Gıda Krizleri Raporu'ndaki sert uyarı, genellikle aşırı hava koşullarının yanı sıra COVID-19 ile ilgili çatışmaların veya ekonomik şokların milyonlarca insanı akut gıda güvensizliğine itmeye devam ettiğini ortaya koyuyor" diyor haber.
İlk sorun, iklim felaketi, kapitalist üretim ve yönetim şartları altında asla çözüme ulaşamaz. Bunun nedenini bir önceki yazıda anlatmaya çalışmıştım. Dolayısıyla, kapitalizm yok olmadan doğrudan iklim kriziyle ilgili olan açlığın sürekli olarak azalmaya başlaması mümkün değil. Bilakis bu sayı sürekli artacak. COVİD geçici bir sorun, fakat yine kapitalizmin temel dürtüsü olan kâr hırsı, patent fetişizmi şeklinde kendini gösterdi ve aşı tekellerinin politikalarını şekillendiren bu etken yüzünden, bir veya iki yılda çözülebilecek bir sorunun son bulması, en az 4,5 yıla dağıldı. Yani bundan kaynaklanan açlık da, olması gerekenden çok uzun bir süre boyunca devam edecek.
Akut gıda güvensizliği çeken insan sayısı rapora göre son yılda 20 milyon artarak 155 milyona ulaştı. Akut gıda güvensizliğinin anlamı, açlıktan ölüme bir adım kalınmış olmasıdır. Yazının başında verdiğimiz 800 milyonlu rakamlar, akut gıda güvensizliği sayısı değil, tanımsal olarak kronik açlık çeken insan sayısıydı. Akut gıda güvensizliği, yazının başında, Beasley'in 2018'de,son iki yıda yüzde 55 artarak 124 milyona ulaştığını söylediği rakamdı.
"AB, FAO ve WFP’nin ortak bir açıklamasında, '2021 ve sonrası için acımasız bir görünüm hakim. Çatışma, ekonomik zorlukları besleyen salgınla ilgili kısıtlamalar ve olumsuz hava koşullarının devam eden tehdidi büyük olasılıkla gıda krizlerine yol açmaya devam edecek' dendi." yazıyor haber. Sermayenin kurmayları IMF, WEF, World Bank gibi kurumlarda, raporlarda sunulan karamsar bilgiler ve kullanılan umutlu, tatlı dil zaten birbiriyle yeteri kadar çelişirken, bir de Birleşmiş Milletler, neoliberalizmin şartları altında gelecekten umutsuz olduğunu açık açık dile getiriyor. "Mevcut eğilimler tersine çevrilmezse, gıda krizlerinin sıklığı ve şiddeti artacaktır." sözüyle de son noktayı koyuyor.
--------------------
1. https://tr.sputniknews.com/dunya/201803241032765711-124-milyon-kisi-aclik-yuzunden-olme-riskiyle-karsi-karsiya/
2. https://tr.sputniknews.com/dunya/201809111035149619-dunya-cocuklar-acliktan-oluyor/
3. https://www.dw.com/tr/d%C3%BCnyada-821-milyon-ki%C5%9Fi-a%C3%A7/a-45446956
4. https://www.dw.com/tr/k%C3%BCresel-a%C3%A7l%C4%B1k-sorunu-%C3%A7%C3%B6z%C3%BClebilir-mi/a-45494193
5. https://www.dw.com/tr/bm-d%C3%BCnyada-690-milyon-insan-a%C3%A7/a-54161571
6. https://www.worldometers.info/tr/
7. //www.fao.org/news/story/en/item/1397812/icode/
8. //www.fao.org/news/story/en/item/1397355/icode/