Alabama’daki Amazon çalışanlarının sendikalaşma mücadelesi, Amerika’da bir deprem etkisi yaratmıştı. Amazon’un manipüle ettiği işçiler, sendika kurallarını yanlış öğrenmiş ve sendikalaşmayı reddetmişse de işçi liderleri, mücadeleye devam edeceklerini bildirmişlerdi. Amazon işçileri arasında yıllardır süregelen protesto gösterisi silsilesi de hız kesmedi(1). Aynı şirket, çalışanlarına bir miktar zam yapmaktan da paçayı sıyıramamıştı(2).
The Guardian’ın aktardığına göre Amerika bugün, hiç olmadığı kadar sendika yanlısı. Amerikalıların örgütlü emeğe desteği arttı ve işçiler giderek daha fazla sendikalı olmak istiyor. Amerikalıların yarısından fazlası işyerlerinde bir sendika örgütlenmesini destekliyor. ‘’Bugün, tüm siyaset ve tüm yaş grupları, büyük işletmelere karşı emeğin üstünlüğünü tercih eden, rekor düzeyinde olumlu görüşlere sahip.’’(3)
Haber, demokrat sosyalist Sanders’ın bu konudaki çabalarına ve kıymetine de yer veriyor. Karp’ın anlattığı gibi Sanders, Demokrat Parti’de kendi sosyalist tabanını kurmuş, ve statükocu Demokratlara karşı bir parti içi savaş başlatmıştı(4). Biden da, son yılların Amerika başkanları arasında en sendika yanlısı gibi görüneni olsa da, Amerika’nın en fazla Biden’ı seçebilecek kadar ‘’sollaşması’’, elbette sol için bir kazanım değil. Şu an için, Amerika’daki Marksistlerin ve Sanders’çıların, Biden’ın Irak Savaşı ve Arap Baharı’ndaki insanlık suçlarını halklarına etkili bir biçimde hatırlatmalarını beklemekten başka çaremiz yok. İsrail’in Filistin’e saldırılarına Biden’ın verdiği tepki, Marksistler ve Sanders’çılar için sağlam bir koz oldu.
Şunu belirtelim ki; uzaktan uzağa refah toplumu olarak gördüğümüz ABD’de, koronadan önce her gün 275 işçi, iş kazaları ve çalışma şartları yüzünden ölüyordu(5).
Amerika’da sendikal mücadelenin gelişmesi haricinde de işçi mücadelesinde önemli bir ilerleme var gibi görünüyor. Demokrat Parti’de Sanders’çı demokrat sosyalist kanattan bir belediye meclisi üyesi, Şikago’daki bir zengin mahallesindeki konutların fiyatlarını işçiler için uygun bir fiyata çekmeyi, yerel sermayeye karşı verdiği beş yıllık yaman bir savaşın sonunda başardı. Fiyatların düzenlenmesi yolundaki mücadeleyi kazanmasıyla, burjuvaziye özgü lüks konutların kapıları, Şikago’daki işçilere açıldı ve benzer mücadelelerin yolunu açtı(6). Vaşington’da ise, en zengin yerel milyarderlerin elini kolunu bağlayan, onları son derece hoşnutsuz bırakan, eskisine göre oldukça adil bir vergi sistemi oluşturuldu. Bu vergi sisteminin gelmesi için Sanders’çılar, statüko yanlısı demokratlara karşı on yıla yakın süren bir mücadele verdi, ve kazandı. DP’de statükocu demokratlarla demokrat sosyalistler arasındaki iç savaş, burada iliklerine kadar hissedildi. Bu olmadan önce Vaşington’daki vergi sistemi, ABD’deki en sermaye yanlısı vergi sistemlerinden biriydi. Yeni sistem, son derece yetersiz ve mütevazi olsa da Vaşington’un kara tarihi göz önüne alındığında önemli bir zafer, ve sadece daha radikal değişimleri haber veren bir başlangıç olarak tanımlanıyor(7).
Kısa süre öncesine kadar Fransa’da bir sarı yelekliler fırtınası esti. Sarı yelek, Fransa’da araç sahiplerinin, kaza veya arıza anlarında giydiği bir üniformaydı. Bu yüzden başta, araç sahibi olacak kadar orta sınıftan insanların bir isyanı olduğunu düşündüğümüz bu hareket, aslında Marx’ın işçi tanımına göre, gayet bir işçi ayaklanmasıydı. Zira Marx’a göre işçi, emeğini, yaşayabilecek kadar tüketim malzemesine sahip olmasına yeten bir ücret karşılığında sunan kişidir. ABD ve Avrupa’da kentleşme öyle bir biçim almıştır ki bir işçinin konutundan iş yerine araç sahibi olmadan gitmesi dahi mümkün değildir. Bu yüzden araba, Avrupalı ve Amerikalı işçiler için bir lüks değil, ‘’ücret malı’’(8).
Ardından 2021 Ocak sonunda Fransa’da, büyük bir protesto gösterisi gerçekleşmişti. Öğretmenler, öğrenciler ve okul hemşireleri, Fransız hükümetinin okullardaki COVID-19 salgınına verdiği tepkiyi protesto ettiler ve daha iyi çalışma koşulları, daha yüksek ücret ve 2021 eğitim bütçesinin artırılması taleplerini dile getirdiler. Öğrencilerin protestosu zaten haftalardır devam ediyordu(9). Nisan sonunda ise Renault parçaları üreten bir fabrikanın işçileri, fabrikanın yedi yöneticisini geçici olarak ‘’rehin almışlardı’’. Sorumlu sendika, yöneticilerle bir anlaşmaya varılamayacağının anlaşılması sonucu rehineleri serbest bırakmıştı(10).
İngiltere’de işçi mücadelesindeki artışı yazmıştım(11); kısa süre içinde bu konuyla ilgili bir yazı daha yazmaya çalışacağım.
Aslında bunların hiçbiri beklenmedik bir gelişme sayılmaz. 2021’in sendikalar ve işçi mücadelesi yılı olacağını pek çok bilimci, belli bir süre öncesinden beri zaten söylüyordu.
Kapitalist ülkeler, yıllarca Afrika'daki yerel kabilelerin boynuna tasma geçirip kendisi için elmas ve yağ çıkarttırarak, Dünya'nın öbür ucuna kendince "demokrasi götürüp" petrol kuyularına el koyarak, yedek işçi ordusunun yığılı olduğu ülkelerde insanlık dışı şartlarda işçi çalıştırarak, kendi orta sınıfına kısmen yüksek bir standart sağlamıştı. Bunları yaparken, 2021'de 155 milyon kişideki akut açlıkta ve 800 küsur milyon kişideki kronik açlıkta vuku bulan, hala her yıl artmakta olan sefalet, umurlarında bile olmamıştı. Bugün, gelişmiş Batı ülkelerinin sömürüden kazandığı sermaye birikimleri azaldıkça, orta sınıfların yaşam standartları da azalıyor ve rüzgarın tersine döneceğinin semptomları hissedilmeye başlıyor.
--------------------------
DİPNOT: Türkiye Komünist Partisi, halk arasında, aşıda fikri mülkiyetin yarattığı tahribata dikkat çekebilmek için bir e-imza kampanyası başlatmıştı. Katılmak isteyebilecek okuyucular için;
https://herkeseasi.org/
---------------------------
1. https://www.theguardian.com/us-news/2021/may/09/us-workers-amazon-unions
2. https://www.ntv.com.tr/teknoloji/amazondan-500-binden-fazla-isciye-zam,Zm_2jpi4xUCo_ktJjxbTzA
3. https://www.theguardian.com/commentisfree/2021/may/13/americans-are-more-pro-union-and-anti-big-business-than-at-any-time-in-decades
4. https://www.jacobinmag.com/2020/08/bernie-sanders-five-year-war
5. https://aflcio.org/press/releases/new-afl-cio-report-shows-275-us-workers-killed-daily
6. https://jacobinmag.com/2021/05/socialist-city-councilor-100-percent-affordable-housing-chicago-carlos-ramirez-rosa
7. https://jacobinmag.com/2021/05/washington-state-capital-gains-tax
8. https://www.birgun.net/haber/sistem-curuyerek-cokuyor-sol-halk-muhalefetine-sahip-cikmali-241816
9. https://www.euronews.com/2021/01/26/french-teachers-strike-in-paris-over-government-s-response-to-covid-19
10. https://www.theguardian.com/business/2021/apr/28/french-renault-workers-take-managers-captive-in-attempt-to-stop-factory-sale
11. https://www.ajansbakircay.com/2021-dunya-isci-mucadelesi-yili-olabilir-makale,1122.html