Kapitalizmin Atlas’larından biri, kapitalizmin küresel sorunları kısa vadede çözemeyeceğini açıkça itiraf etti. Halkların kapitalizme inancının iyiden iyiye yok olduğunu, kapitalistler artık kendilerinden gizleyemiyorlar.
Global Risk Perception Survey (GRPS), her yılın Küresel Riskler Raporu ile birlikte yayınlanan, kapsamlı bir ankettir. Bu anketlerin sonucu, küresel çapta kapitalizme duyulan güvenin ne ölçekte azaldığını yahut arttığını görmemiz adına sağlam bir kaynaktır.
Ankete katılanlar neler söylemiş? Anketin 7. sayfasında ilk veri paylaşılıyor; "GPRS’ye katılanların yaklaşık % 60’ı, kısa vadede en büyük tehditlerin bulaşıcı hastalıklar ve geçim krizleri olduğunu söylüyor. Ayrıca can kaybı ve geçim kaynaklarının sınırı, kısa vadede sosyal huzuru 'aşınma' tehdidiyle karşı karşıya bırakıyor."
Sayfa 8; "Dünya çapında gençler, çevresel bozulmanın yanında mali krizlerden, artan eşitsizlikten, endüstriyel dönüşümden kaynaklanan aksaklıktan ve eğitimdeki zorluktan muzdarip. GRPS’ye göre küresel gençliğin 'hayal kırıklığı', göz ardı edilse de kısa vadede bu, büyük bir tehdit haline gelecektir." WEF, gençlerin, egemen üretim ve yönetim sisteminin kendisine dayattığı koşullara duyduğu rahatsızlığı "kısa dönemde büyük tehdit" kategorisine almış.
"GPRS, iklim sorunlarına karşı gösterilen başarısızlığı, en etkili ve en olası ikinci uzun vadeli risk olarak tanımlanmıştır."
"Çıkmazlar ve patlama noktalarındaki sıklık artıyor. GRPS katılımcıları, bu artışı 'durumun çökmesi' olarak derecelendirildi ve 'çok taraflılığın çöküşü' ile birlikte, kritik uzun vadeli tehdit olarak gördü."
Sayfa 9; "GRPS katılımcıları, zorlu bir jeopolitik görünüme işaret ediyor. Eyaletler arası ilişkilerde kırılma, çatışmalar, kaynak paylaşımındaki sıkıntılar, beş yıl içinde ortaya çıkacak kritik tehditlere eklendi."
Sayfa 16; "GRPS'ye göre, 'geçim krizleri' önümüzdeki iki yıl için kritik tehdit olmaya devam edecek ve etkileri muhtemelen on yıl daha devam edecek. (Elbette on yıl sonra çözülmeyecek. Muhtemelen katılımcılar, seneye bu 'on yıllık tehdit' ibaresini, süreyi azaltmadan tekrarlayacaktır. Zira dediğimiz gibi her yıl, raporda şu cümle yer alır, 'Kapitalizm, son yıllarındaki en büyük çöküşü yaşıyor.' Bu cümlenin her yıl yer alması, her yıl çöküşün derinleştiği anlamına gelir.) Kriz aynı zamanda ulusal politika oluşturma ve uluslararası ilişkiler başlıklarındaki kalıcı etkileri de tehdit ediyor. Düşüşler ve pandemi, yeni jeopolitik gerilimlere neden oldu."
Sayfa 20; "GRPS’ye göre, şaşırtıcı olmayan bir şekilde, 'sosyal huzursuzluk' ve 'geçim kaynağı krizleri' en yüksek etkiye sahip uzun vadeli riskler arasında en olası olanıdır."
Sayfa 21: "GRPS, devletlerin çöküşünü, 'kritik uzun vadeli tehdit' olarak gördü."
Sayfa 30; "GRPS, dijital eşitsizliği, hem önümüzdeki iki yılda vuku bulacak kritik bir tehdit olarak, hem de yedinci büyük olasılıklı uzun vadeli risk olarak değerlendirdi."
Sayfa 33; "GRPS'ye göre iklim eylemlerinin başarısızlığı, bilime karşı bir tepki yaratacak ve önümüzdeki on yıl içinde bulaşıcı hastalıkları arttıracak."
"Milyarlarca kişinin yaşadığı 'dijital dışlanma', geçim krizlerini ve sosyal huzursuzluğu şiddetlendirecek. Bu ikisi, GRPS’ye göre, önümüzdeki on yılın en yüksek olasılıklı ve en yüksek etkili riskleri."
Sayfa 45; "Sosyal uyumsuzluk, gençliğin hayal kırıklığı ile birleşti. GRPS, bunu kritik kısa vadeli tehdit olarak yorumladı. Bu durum, ulusal kurumlarda kırılganlık yaratabilir, siyasi istikrarı bozabilir ya da ekonomik sistemleri tamamen çökertebilir."
Sayfa 65; "GRPS katılımcıları varlık balonlarındaki patlamalardan ve borç krizlerinden endişeli. Bu iki sorun, orta vadede kritik tehdit olarak düşünülüyor."
"Varlık balonu" terimine çok aşina değiliz. Buna, daha çok "ekonomik balon" deniyor, ki bu terim de fazla yaygın değil. Genel olarak, fiyatı gerçek değerinin çok üzerinde olan ürünler için kullanılır. Bir metanın fiyatı, maliyetinin, üretiminde kullanılan araçların aşımını karşılayan maddi miktarın ve üreten işçiye verilen ücretin toplamının çok çok üstünde ise, o meta, bir varlık balonudur. Yani günümüzdeki çoğu ürün…
Sayfa 90; "Ankete dahil edilen 35 küresel riskin listesi 2020'de güncellendi. Sonuç olarak bu yıl, ekonomik, jeopolitik, toplumsal ve teknolojik 12 yeni risk eklendi. Bu riskler, COVİD-19’la birleşince, uzun dönemde etkili riskler haline geldi. Bu yeni riskler: Çok taraflılığın çöküşü, sistemik endüstriyel sorunlar, sosyal güvenlik sistemlerinde çöküş ve eksiklik, dijital eşitsizlik, dijital güç konsantrasyonu, teknoloji dünyasında başka arızalar, eyaletler arası ilişkilerin çökmesi, stratejik kaynakların jeopolitikleşmesi, bilim karşıtlığı, uzun süreli ekonomik durgunluk, ruh sağlığında bozulmalar ve gençler arası yaygın huzursuzluk."
Adaletsiz fiyatlar, sosyal huzursuzluk, savaşlar, eşitsizlik, yeni bulaşıcı hastalıklar, yeni ekonomik krizler, beklenen devlet çöküşleri, çözülemeyecek iklim sorunları ve çok daha fazlası… Kapitalizmin Atlas’larından birinin, kapitalizmin bunları kısa vadede çözemeyeceğini itiraf etmesi… Bugün, hangi liberal, bunları yalnızca kapitalizmin doğru düzgün uygulanamamasına indirgeyebilir? Kapitalistler, "yanıldık…" demek için daha ne bekliyorlar?
Halkların kapitalizme inançlarının iyiden iyiye yok olduğunu, kapitalistler artık kendilerinden gizleyemiyorlar.