Dayanıklılığın, bereketin, sağlığın, barışın sembolü. Üç kutsal kitapta da adı geçen tek ağaç; Zeytin ağacı. Tarihi günümüzden 14 bin yıl öncesine kadar uzanan, ömrü 3 bin yılı bulduğu için "Ölmez Ağacı" diye de anılan bilge ağaç...
Bugün dünyanın beş farklı kıtasında yetişen zeytin ağacı barış ve uyumun sembolü olarak dallarıyla tüm insanlığı kucaklıyor. Sadece kucaklamakla kalmıyor, sürdürülebilir bir sosyo ekonomik kalkınmaya ve doğal kaynaklarının korunmasına hizmet ediyor.
İlham verdiği masallar, efsaneler, şarkılarla sözlü ve yazılı kültürün ayrılmaz bir parçası bu kutsal ağacın doğa için çok önemli bir görevi de var; küresel ısınma ve kirlenmeye karşı mücadele etmek. Havadaki karbon dengesini sağlamak ve karbondioksiti yutmak. Öte yandan zeytin ağacı çölleşmeye karşı bariyer görevi görüyor ve erozyona karşı toprağı koruyor. İnsan sağlığına faydaları ise saymakla bitmiyor.
Dünyada yaklaşık 1.5 trilyon dikili zeytin ağacı bulunuyor. Yeryüzünde yaklaşık 11,4 milyon hektar arazi zeytin ağaçlarıyla kaplı. Her yıl üretilen zeytin miktarı, küresel ölçekte 17-21 milyon tonu buluyor. Ve gezegenimizde her saniyede bir 10 zeytin ağacı dikiliyor. Zeytincilik sürdürülebilir ekonomik ve sosyal gelişim için en önemli iş kollarından biri. Milyonlarca insan geçimini zeytinden sağlıyor. 1995’ten bu yana dünya genelinde her yıl 40 milyon zeytin ağacı dikiliyor. Yani, zeytin yetiştiriciliği için kullanılan yüzey alanı dünyada her sene yüzde 1 oranında artıyor.
Ve tüm bu erdemleri nedeniyle zeytin ağacı, UNESCO tarafından her sene 26 Kasım tarihinde kutlanan Dünya Zeytin Ağacı Günü ile onurlandırılıyor.
Memleketin çeşitli yörelerinde madencilik faaliyetleri uğruna zeytinliklerin yok edildiğini ve bu çabanın dönem dönem hala devam ettiğini düşünürsek Türkiye'nin, çok önemli bir üretici ülke olmasına rağmen dünyanın gözü gibi baktığı zeytin ağacına pek de şefkatli davrandığı söylenemez.
Dünyada zeytin üreticisi ülkeler arasında; ağaç varlığı açısından dördüncü, alan açısından da altıncı sırada yer alan Türkiye’nin 41 kentinde, 843 ilçenin 270’inde zeytin üretimi yapılıyor. Türkiye toprakları aynı zamanda dünyanın en yaşlı ürün veren zeytin ağacına ev sahipliği yapıyor. Kırkağaç’ta, tam 1659 yaşını geride bırakmış durumda olan anıt ağaç Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'nca 2013 yılında tescillendi.
Bunca zeytin zengini bir coğrafyada yaşarken neden zeytinlikler hedefe oturtuluyor anlamak zor.
Tarım uzmanı ve yazar Ali Ekber Yıldırım, Zeytincilik Yasası’nın 2003’ten bu yana tam dokuz kez değiştirilmek istendiğine dikkat çekiyor.
Bu girişimlerden sonuncusu olan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın Mart 2022’de yayınladığı yönetmelikte "Madencilik faaliyetlerinin tapuda zeytinlik olarak kayıtlı olan alanlara denk gelmesi ve faaliyetlerin başka alanlarda yürütülmesinin mümkün olmaması durumunda madencilik faaliyeti yürütecek kişinin faaliyetlerin bitiminde sahayı rehabilite ederek eski hale getireceğini taahhüt etmesi şartıyla Genel Müdürlük tarafından belirlenen çalışma takvimi içerisinde zeytin sahasının madencilik faaliyeti yürütülecek kısmının taşınmasına, sahada madencilik faaliyetleri yürütülmesine ve bu faaliyetlere ilişkin geçici tesisler inşa edilmesine kamu yararı dikkate alınarak Bakanlıkça izin verilebilir" deniliyordu.
Danıştay bu akla zarar yönetmeliği durdurmaya çalıştı, bakanlık itiraz edince zeytinliklerin kaderi yine belirsiz kaldı.
1939 yılında hayata geçen ve "Zeytincilik Kanunu" olarak bilinen yasanın boynu bir kez daha büküldü.
26 Kasım Dünya Zeytin Ağacı Günü idi, bilge ölmez ağacı başta olmak üzere barışın, doğanın, canlılara saygının değerini bilenlere kutlu olsun.
Güler 1 Yıl Önce
Zeytini ne güzel anlatmışsınız.