Nâzım Hikmet; 66 yıl önce Macaristan'a gider.
Budapeşte Radyosu'nda konuk olduğu
söyleşide, sık seyahatlarında bavulundaki kitaplardan söz eder: "Şimdi size söyleyeyim, mesela benim
bavulumda neler var?
Bir defa tabii Orhan Veli var.
Öyle sanıyorum ki Orhan Veli bizim en güzel şairlerimizden biri.
Çok genç öldü, yazık oldu. Ama ölümsüz!"
***
10 Kasım 1950 gecesi birkaç günlüğüne geldiği
Ankara’nın karanlık bir sokağında yürürken
belediyenin kazdığı bir çukura düşer, yaralanır Orhan Veli.
4 gün sonra da İstanbul’da elveda der "Şiir Cumhuriyeti"’ne… Ozan dostu Halim Şefik de "Otopsi"yi yazar.
Bir anlamda ağıttır bu dizeler; Morgta açılınca kafatası, Doktor beyler beyin gördüler, İndirince ten kafesine neşteri, Doktor beyler yürek gördüler, Yürekte ne gördüler dersiniz, Yürekte memleket gördüler, Dünya gördüler, Bir de dost gördüler, Ama bu işte doktor beyler, Doğrusu geç kaldılar, Çok geç kaldılar!
Cemal Süreya; "Orhan Veli’nin kavgası;
Edebiyatımızın en büyüğüdür.
Bu kavganın yurdumuzdaki
bütün şiir köklerini büyük
büyük ırgalayan bir işlevi oldu.
Irmağın yatağını daha doğal bir
vadiye indirdi. Şiire kasket giydirdi,
sivilleştirdi onu" demiştir.
Çok doğru bir saptamadır bu!..
***
Melih Cevdet Anday ve Oktay Rifat, Orhan Veli’nin en yakın iki şair arkadaşıdır.
Ama, birisinin yüreği onun mezarını
görmeye bile dayanamaz. "Rumelihisarı’nda Orhan’ın mezarı, Ne gittim ne gördüm gitmek de istemem, Taze ekmek bir parça beyaz peynir, Şimdi olsa şuracıkta rakı içer, Denize mi bakar kim bilir…"
Dizelerin sahibi; "çocukluk arkadaşı"
Oktay Rifat’tır.
***
Budapeşteli spiker,
Nazım’dan yanındaki kitaptan
şiir okumasını rica eder…
Nâzım, “Hay hay! Hemen başlayalım” diyerek
Orhan Veli’den "çok sevdiği" bir şiir okur: Uzanıp yatıvermiş, sere serpe; Entarisi sıyrılmış, hafiften; Kolunu kaldırmış, koltuğu görünüyor; Bir eliyle de göğsünü tutmuş. İçinde kötülüğü yok biliyorum; Yok, benim de yok ama…
Olmaz ki!
Böyle de yatılmaz ki! Şiiri okuyan Nâzım’ın memleket özlemiyle
dolu dudaklarından şunlar dökülür:
“Ne güzel Türkçe. Sonra nasıl İstanbul!..
Nasıl İstanbul kızı!..” Nâzım Hikmet, programda beş Orhan Veli şiiri
daha okur; ekler:
“Bir tane daha okuyayım. Doyum olmuyor ki…” O Orhan Veli ki, "Dünya Şairi" Bursa Zindanı'ndayken
Melih Cevdet ve Oktay Rıfat ile açlık grevinde gidendir!
Kolay değil(di) bu dünyadan ayrılmak!
***
Orhan Veli bugün 107 yaşında!..